آیا آبله میمون به اندازه کرونا خطرناک است؟

آبله میمون نام بیماری ویروسی است که در چند ماه گذشته در آمریکا و سایر کشورها شایع شده و در امریکا اولین مورد آن در ایالت ماساچوست در هفدهم ماه می پیدا شد. از ٢٥  ماه جولای تا کنون حدود ٦٦٠٠ مورد در امریکا گزارش شده است. خوشبختانه تاکنون این بیماری در امریکا تلفات نداشته اما میزان تلفات آن در آفریقا، از یک تا بیست درصد در گروهای سنی گوناگون است و تلفات بستگی به میزان ایمنی شخص آلوده دارد و بیشترین ان در بین کودکان است.

بطور کلی در سطح جهان تلفات این بیماری بین ١ تا ١١ ٪ است و کسانیکه در رده سنی بالاتر هستند و واکسن ابله را دریافت کردند، بیماری را بسیار خفیف می گیرند وحتی ممکن است علایمی نداشته باشند. گزارش داده شده، که حدود ٨٥ درصد، نسبت به این بیماری ایمنی دارند. این بیماری با بیماری آبله که میلیون‌ها انسان را در دنیا از بین برد متفاوت است و عفونت ان بسیار کم خطرتر می‌باشد. این بیماری خود بخود با کمک سیستم ایمنی انسان از بین می‌رود و فقط کسانی که سیستم ایمنی آنها ضعیف است به بیماری شدید مبتلا میشوند و احتیاح به معالجه دارند.

منبع بیماری ویروس آبله میمون از آفریقای غربی و مرکزی وبیشتر در نواحی  جنگل های بارانی است . اين ويروس اولين بار در سال ۱۹۵۸ در میمون‌های آزمایشگاهی پیدا شد و اولین مورد انسانی ان در سال ۱۹۷۰ در کنگو کشف گردید.

هفتاد مورد آبله ميمون در سال ٢٠٠٣ در شش ایالت امریکا يافته شد و در سال ۲۰۱۷ این ویروس در یازده ایالت کشور نيجريه ديده شد كه ۸۹ نفر را آلوده كرد و شش نفر را ازبین برد. در سال ۲۰۱۸ در انگلیس،سه نفر که از طریق سفر به نیجریه به بیماری آبله میمون مبتلا شده بودند این بیماری را در انگلیس شیوع دادند .

این ویروس مثل بیماری “هاری” از نظر ترم اپیدیمیالوژی نوع “اسپوراتیک “می باشد و بدین معنی است که به تعداد محدود در مناطق بسیار ویا ایالت های گوناگون پخش می‌شود. این ویروس ویروس حیوانی است که به انسان هم سرایت می کند و جوندگان( خرگوش ، سنجاب وموش ) ومیمون و پستانداران می توانند منبع این ویروس باشند و از بیماری‌ها شناخته شده در حیوانات از آبله گاوی،آبله خرگوش را نیز می‌توان نام برد.

علایم آبله میمونی شبیه آبله است، اما درجه شدت ان بسیار کمتر است و میزان مرگ ومیر هم پایین است و بستگی به میزان ایمنی بدن دارد و در افراد بسیار مسن که بیماری‌های دیگر نيز دارند می‌تواند منجر به مرگ شود. پس از ورود ویروس به بدن سه هفته طول می کشد که علایم اولیه، که شبیه انفلوانرا است ظاهرشود. البته مدت ظهور علایم در افراد مختلف فرق می‌کند و در بعضی زودتر و در بعضی دیرتر بروز می‌کند. این مدت را دوره پخته شدن ویروس می نامند که دوره ای است که ویروس برای ایجاد عفونت  شروع علا یم بیماری آماده می‌شود. این دوره مدت یک تا  سه هفته طول می کشد که در افراد مختلف فرق می کند. البته یک تا دو هفته بیشتر معمول است . پس از این دوره علایم اولیه ظاهر می‌شود که سه تا پنج روز طول می کشد  و این دوره با تب، سردرد شدید، کمر درد و بدن درد، خستگی، نداشتن انرژی و تورم غدد لنفاوی همراه است. تورم غدد لنفاوی مختص آبله میمونی است و آبله، سرخک و آبله مرغان این عارضه را ندارند که خود کمکی برای تشخیص بیماری است.

پس از این دوره جوش‌ها ظاهر می‌شوند. جوش‌هایی در صورت، دست و پا، کف دست و پا و در اطراف عضو جنسی وجود می آید و همچنین می‌تواند در غشای مخاط دهان نیز ظاهر شود. این ویروس حتی می‌تواند قرنیه چشم را نیز آلوده کند و نهایتا باعث نابینایی شود. جوش‌ها  ابتدا به صورت تاول، سپس، جوش چرکی، جوش خشک شده و پوسته پوسته شدن در میاید و پوسته‌ها می‌ریزد و جایش معمولا چال می افتد ورنگ پوست هم تغییر می‌کند و این مراحل بیماری حدود دو تا چهار هفته طول می‌کشد. در تمام این مدت بیماری مسری است. شدت علایم پوستی آبله میمونی در بیماران مختلف می تواند فرق کند. در بعضی‌ها ممکن است بیشتر و دربعضی ها کمتر ضایعه پوستی ایجاد کند.

در کودکان، افراد مسن و افراد با بیماری‌های مختلف که سیستم ایمنی بسیار ضعیف دارند، بیماری شدید خواهد بود. در نوع شدید، بیماری‌های تورم نایژه (برانکو پنومونی)  تورم ریه  ( ذات الریه – پنومونی)،  ورود ویروس در خون (سپسیس) و تورم مغز (انسفالیت) ایجاد خواهد شد، که می‌تواند کشنده باشد. درصد ایجاد بیماری شدید برای این ویروس بسیار پایین است  و از این نظر با ویروس کرونا متفاوت است.

بیماری آبله میمون بسیار مسری است و انتقال آن از حیوان به انسان از طریق تماس با حیوانات آلوده، خوردن گوشت پخته نشده حیوانات آلوده. ضایعات پوستی یا مخاطی حیوانات آلوده، صورت می پذیرد. انتقال ویروس از سرایت انسان به انسان از طریق تماس بسیار نزدیک صورت می‌گیرد و بدین دلیل هر چند که جزو بیماری‌های مقاربتی نیست ولی انتقال از این طریق بین همه‌ی جنس‌ها صورت می‌پذیرد ولی آمار نشان می‌دهد در سکس بین مرد با مرد انتقال بیشترین است. هنوز تحقیقات زیادی در مورد اینکه ویروس در مایع منی وجود دارد، نیست و فقط یک تحقیق در اسپانیا نشان می‌دهد که داخل منی ویروس وجود دارد. و تحقیق دیگری نشان داد که مایع منی که داری ویروس است  می‌تواند عفونت را ایجاد کند. ویروس در بزاق دهان و ترشحات بینی نیز وجود دارد ومی‌تواند از این طریق نیز منتقل شود. ویروس ازطریق تماس وسایل شخص الوده مانند، لباس، ملافه و… و همچنین تمام سطوح الوده شده نیزامکان پذیر است. گزارش تحقیقی نشان می‌دهد که حدود ١٥٪ از عفونت‌های انسانی از طریق اعضای نزدیک خانواده بوجود می آید. طریق سرایت در ویروس کرونا بسیار متفاوت است. سرایت ازطریق ذرات بسیار کوچک میکرونی ي، ترشحات تنفسی از طریق هوا، صورت می پذیرد که شدت سرایت را بسیار بالا برده و تعداد افراد آلوده شده بدين ترتيب به شدت بالا می‌رود.

برای پیشگیری بیماری آبله میمونی توصیه‌های زیرپیشنهاد می‌شود:

کشاورزانی که احتمال تماس با حیوانات را بیشتر دارند،ازتماس با جوندگان و پستانداران که امکان آلوده بودن را دارند دوری کنند و از خوردن گوشت خام و کاملا نپخته ی این نوع حیوانات اجتناب کنند.

از داشتن  تماس مستفیم به ویژه سکس با شخصی که احتمال الوده شدن را دارد به پرهیزند.

شخص آلوده و بیمار را از دیگران در خانواده و بیمارستان جدا کنند.

در تماس با بیمار و یا شخص آلوده از ماسک و دستکش استفاده کنند.

البسه و سطوح الوده شده را ضدعفونی کنند.

اگرافراد در محیطی هستند که این بیماران به انها نزدیک هستند و یا فکر می کنند که ممکن است که ویروس وارد بدن انها شده باشد،از واکسن استفاده کنند . در پنچ روز اول تماس،زدن واکسن از ايجاد بیماری جلوگیری می‌کند.

واکسن آبله تا حدود ٨٥٪ برای پیش گیری موثر است واخیرا واکسنی هم بنام “جینوس”* که به وسیله سازمان دارو و غذا تایید شده است در امریکا استفاده می‌شود. این واکسن به وسیله شرکت “بواریان نوردیک” ساخته شده و از ویروس ضعیف شده ابله گاوی ( واکسینا ویروس ) درست شده که ویروسی است شبه ویروس آبله وآبله میمون که در انسان ایجاد بیماری نمی کند زیرا نمی تواند در سلول های انسانی رشد کند، اما  سلول های ایمنی بدن را برای ایجاد ایمنی تحریک می کند وایمنی ایجاد شده در بدن برای مدت زیادی باقی می‌ماند. این واکسن در امریکا استفاده می‌شود و در حال حاضر مقدارش  به اندازه کافی نیست ومسوولین درفکر چاره برای تولید واکسن به اندازه کافی هستند.

برای درمان این بیماری، داروی ضد این ویروس وجود ندارد. و اما چون از نظرژنتیکی بسیار نزدیک به ویروس آبله است از داروهای ضد ویروس آبله می‌توان استفاده کرد، داروهایی مانند “تکوویرمات”** که در حال حاضر در امریکا استفاده مي‌شود. این دارو به صورت قرص و تزریقی موجود است ودر امریکا می توان از طریق سی دی سی آن را دریافت کرد . این دارو فقط برای بیمارانی که بسیار شدید مریض هستند استفاده مي‌شود.

شهلا عبقری

24 اگوست 2022

JYNNEOS*

TECOVIRIMAT**