ترفندهای جدید رژیم اسلامی را در آستانه سالگرد انقلاب “زن، زندگی، آزادی” خنثی سازیم

by شهلا عبقری | 20.جولای 2023 | مقالات

از آغاز انقلاب زن،زندگی ،آزادی بیش از ده ماه می گذرد، و در ماه های اخیر هر چند از گسترش و شدت اعتراضات خیابانی کاسته شده اما مبارزه به اشکال گوناگون، از قبیل شعار نویسی و پافشاری در عدم استفاده از حجاب ، تظاهرات منطقه ای و محله ای،‌ دانشجویی، اصناف و دیگر اقشار جامعه در پیوند به این انقلاب ادامه دارد. زنان و جوانان همچنان مبارزه را پی می گیرند و کوتاه نمی آیند. تداوم و پا فشاری مبارزان،آنچنان رژیم را به وحشت انداخته که هر روز ترفند جدیدی را برای سرکوب، برنامه ریزی میکند، به ویژه که در آستانه سالگرد این انقلاب هستیم.

رژیم مستاصل از یک طرف به شدت دستگیری‌ها و شکنجه تا حد مرگ (۲٨ نفر زیر شکنجه در کمتر از یک سال در زندان هلاک شدند)، حکم های سنگین زندان، اعدام‌ و ترور را افزوده و از طرف دیگر به قوانین جریمه‌های سنگین و پلمپ کردن اماکن رفت و آمد زنان بی حجاب روی آورده است. همچنین محاکمه زنان شناخته شده در عرصه روزنامه نگاری و هنر را پر صدا تر کرده و میکند تا شاید بتواند وحشت خود را به زنان و جوانان و هنرمندان مبارز منتقل کند و عرصه را بر آنان تنگ تر کند.

اتاق‌های فکر جمهوری اسلامی مدام طرح‌های گوناگون می‌دهند تا شاید رژیم را از مردابی که هر روز در آن فروتر می رود نجات دهند. جدیدترین طرح های این رژیم ضد انسانی:

1- رژیم، تفکیک جنسیتی که مدت ها است در بخش های مختلف جامعه اعمال می شود را تشدید کرده است. جدیدترین طرح تفکیک جنسیتی، طرح زنانه و مردانه کردن اورژانس ها و آمبولانسها، زیان آور ترین طرح برای سلامت زنان است . در شرایط ورشکستگی اقتصادی که رژیم، در گل فرو رفته و خزانه اش خالی است، چگونه می تواند به اندازه کافی آمبولانس و اورژانس مختص زنان فراهم کند؟ این طرح نتیجه اش علاوه بر تشدید تبعیض جنسیتی چه خواهد بود؟ ، آیا این نخواهد بود که به دلیل کمبود آمبولانس و اورژانس ،زنان بسیاری جان خود را از دست بدهند؟

مردان “غیور” ایران چرا در مقابل این چنین طرحی ساکت هستید؟ آیا شما حتی در شرایط نزاری که بیماران زن در آمبولانس و اورژانس دارند، از دیدن آنان فقط به عمل جنسی فکر می کنید و تحریک میشوید؟ آیا شما بیماران جنسی هستید؟ ایا این توهین به شما نیست؟ در مقابل طرحی چنین توهین آمیزبه مردان و خطرناک برای جان زنان چرا اعتراض نمی کنید؟

تجربه نشان میدهد که اعتراضات میتواند رژیم را مجبور به عقب نشینی کند.در خرداد ١٣۹٦طرح تغییر لباس پرستاران زن در بیمارستان به مقنعه و چادرسیاه در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با نمایشگاه لباس اسلامی پرستاران آغاز شد تا شاید بتوان با این نمایشگاه طرح را به سر انجام رساند. به محض پوشش خبری، اعتراضات متخصصان علوم پزشکی و بخش های بهداشتی کشور برخاست ونهایتا علی‌محمد آدابی، رئیس سازمان نظام پرستاری در گفت‌وگو با «وقایع‌اتفاقیه»، نمایشگاهی که در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان برگزارشده را یک کار دانشجویی و در حد ارائه پیشنهاد اعلام کرد وگفت: «کاری که دوستان ما در دانشگاه زاهدان کرده‌اند در حد ایده‌ پردازی دانشجویی بوده و این فرصت به دانشجویان داده شده که ایده‌هایشان را در‌این‌زمینه مطرح کنند، احتمالا این ایده هم برگزیده شده اما این اقدام به معنی اینکه قرار است ازچنین ایده‌ای استفاده شود، نیست. در این طرح از نظام پرستاری و معاونت پرستاری وزارت بهداشت کمک گرفته نشده است؛ بنابراین طرحی که ازآن رونمایی شده از سوی این نهادها مورد تایید نیست». او ادامه می‌دهد:«وقتی قرار است برای کارکنان و فعالان یک حرفه‌ای اعم از کارگاهی، خدماتی، تولیدی و… لباس فرم تهیه شود باید از کارشناسان این حوزه کمک گرفته شود و طرحی که تصویرش منتشر شده بعید است که چنین مرحله‌ای را طی کرده باشد زیرا نتیجه آن به‌هیچ ‌وجه کاربردی نیست» و بدین ترتیب رژیم عقب کشید.

زمزمه های تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها  هم که از یک سال پیش شدت پیدا کرده و همچنان ادامه دارد نتوانسته  با مبارزات مداوم دانشجویان در مقابل آن موفق شود و در دانشگاه پیاده شود. بنابراین اعتراضات  بسیارموثر است.

در حال حاضر ترفندهای دیگری نیزدر حال وقوع است:

١- خبر رسیده است که با نظر رژیم اسلامی ایران قراردادی بین حشدالشعبی و دانشگاههای ایران بسته شده که این نیروهای شبه نظامی عراق بتوانند بدون صرف هزینه ای در ایران ‌وبا بودجه ملت ایران«تحصیل کنند»، این به چه معنی است ؟ ایا واقعا اینها می خواهند تحصیل کنند ؟ یا اینکه این ها فقط در لباس دانشجو وارد دانشگاه میشوند تا فضای پلیسی را بشدت در دانشگاه بوجود بیاورند وموجبات سرکوب دانشجویان را  بیشترفراهم آورند. در حال حاضر ماموران لباس شخصی و امنیتی رژیم اسلامی، کنترل و سرکوب دانشجویان را برعهده دارند و حال می خواهند ظاهرکنترل و سرکوب را عوض کنند و به شکل دیگری در بیاورند که به خیال خودشان برایشان کم هزینه تر باشد.واز طرفی به این دانشجویان شبه نظامی عراقی بیشتر اطمینان دارند، زیرا احتمال به مردم پیوستن ایرانیان اجیر شده خودی وجود دارد اما این مشکل در مورد دانشجویان عراقی امکان وقوع ندارد. همچنین دانشجویان عراقی که برای تحصیل به ایران می‌آیند، از نظر سطح معلومات بسیار ضعیف‌تراز دانشجویان دانشگاه های ایران هستند و حتی یک مساله ساده ریاضی را نمی توانند حل کنند . یکی از استادان اقتصادسنجی تعریف می کند که پس از گذشت سه جلسه از آغاز کلاس ، مشاهده کردم که این دانشجویان هیچ حرفی در کلاس نمی‌زنند و  فکر کردم که ممکن است که در ریاضی مشکل داشته باشند ، برای اینکه مطمئن شوم، یک معادله بسیار ساده ریاضی را مطرح کردم و جوابی نگرفتم. این مشاهدات نشان میدهد که این دانشجویان قلابی و کارشان تحصیل نیست و برای کار دیگری در دانشگاه مستقرمی شوند.

۲- در ٣١ خرداد و اول تیر ماه سال جاری، شماری از فعالان و برگزار کنندگان اتاق های شبکه‌های جتماعی کلاب هاوس بازداشت شدند. به گزارش ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، هویت چند تن از فعالان دستگیر شده شبکه اجتماعی کلاب هاوس  با نام های ، امیر اخوان، شاعر ساکن شهرستان رشت، مهوش (سایه) صیدالی، سروناز میثاقیان،دانیال امین، مصطفی نوری، امیر وظیفه شناس، فرهنگ آزاد منش، نیما آویدنیا، علیرضاعبدی معلوم شده است. بر اساس اطلاعات دریافتی هرانا، علی رضا عبدی پس از بازداشت به زندان ۲۰۹ اوین منتقل شده و بگفته نرگس صیدالی خواهر مهوش صیدالی، او در زندان در اعتصاب غذا است. از بقیه افراد دستگیر شده اطلاعی در دست نیست. درمورد غیر قانونی بودن دستگیری فعالان کلاب هاوس ،”ادبان” (مرکز مشاوره وآموزش حقوقی ویژه کنش‌گران) در توییتی در این مورد اعلام کرده که “این گروه نه لزوما به خاطر آنچه خود در کلاب هاوس گفته‌اند، بلکه به دلیل ایجاد گروه‌های گفتگو در شبکه اجتماعی کلاب هاوس نیز می‌توانند دستگیر شده باشند” و ادامه میدهد که “از آنجا که ماهیت شبکه اجتماعی کلاب‌ هاوس گفتگو محور است و افراد مسئولیتی در قبال نظرات دیگران ندارند، نمی‌توان ادمین‌های کلاب‌ها و اتاق‌ها را به دلیل گفته‌های دیگران مسئول دانست یا آن را مصداقی از اتهامات امنیتی که عموما به فعالان فضای مجازی منتسب می‌کنند، یافت. از این رو شکی نیست بازداشت این افراد اگر صرفا به دلیل فعالیت آنها (ایجاد و اداره کلاب و اتاق در کلاب هاوس) باشد فاقد وجاهت قانونی است”.

٣- چند روز پیش خبرهایی از تعیین ضرب الاجل برای خلع سلاح احزاب کوردی  تا اول سپتامبر بوسیله دولت عراق و اقلیم کردستان همزمان با ترور چند پیشمرگە حزب دمکرات منتشر شدە است. به نظر میرسد خلع سلاح، ترفند دیگری است از طرف جمهوری اسلامی که روسای دولت عراق و اقلیم کردستان را تحت فشار قرار داده اند که دست به این کار بزنند.

رژیم علاوه بر ترفند های ذکر شده می خواهد به جنبش کردستان که همیشه یکی از نیروهای مهم جنبش آزادی خواهی ایران بوده و نقش مهمی در انقلاب زن، زندگی، آزادی داشته و دارد، ضربه بزند و بدین طریق تلاش میکند به احزاب کردستان فشار بیاورد. در مقابل این سیاست رژیم،  به نظر می رسد که احزاب کرد، خلع سلاح موقت و “صبر استراتژیک” را انتخاب کرده اند که بە دلیل تحلیل شرایط جهانی، منطقەای و داخلی میتواند استراتژی کنونی درستی باشد.

با در نظر گرفتن این نکتە کە احزاب کرد در حال حاضرهیچگونە فعالیت مسلحانە ندارند و ادعاهای رژیم مبنی برحضور نیروهای آنها در داخل مرزها بی پایە است، این تصمیم می‌تواند هوشیارانه باشد و هدف جمهوری اسلامی مبنی بر انهدام این احزاب را ناکام کند.

۴- چند روز پیش خبر برگشت “گشت ارشاد” برای تشدید سرکوب زنان از راه رسید و  سعید منتظرالمهدی،‌ سخنگوی فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) از بازگشت “گشت ارشاد” به خیابان ها خبر داد و اعلام کرد که گشت ارشاد” در چارچوب قانون و به منظور بسط و گسترش امنیت عمومی و تحکیم بنیان خانواده از روز یکشنبه ۲۵ تیرماه فعالیت خود را از سر خواهد گرفت و این اقدام بدنبال  “مطالبات مردمی و خواست گروه‌ها و نهادهای مختلف اجتماعی و تاکید ریاست جمهور و قوه قضائیه» صورت گرفته است”. او همچنین افزود “با استقرار گشت‌های خودرویی و پیاده در سراسر کشور ضمن انجام ماموریت‌های متعدد پلیسی ناگزیر با آن دسته از کسانی که متاسفانه بدون توجه به تبعات و عواقب پوشش خارج از عرف همچنان بر هنجارشکنی خود اصرار دارند، ضمن انذار و تذکر در صورت عدم تمکین از دستورات پلیس برخورد قانونی‌شده و آنان را به دستگاه قضایی معرفی خواهد کرد”.

در چند روز اسکان گشت ارشاد در خیابان های کشور، تصاویر اعمال خشن و خشونت بار این ارگان در فضای مجازی نشان از احتمال تکرار فاجعه هایی مانند قتل فجیع مهسا/ ژینا امینی می دهد.

خبر برگشت ” گشت ارشاد ” حتی بوسیله برخی نهادهای دولتی و نماینده هایی از مجلس اسلامی نیز مورد انتقاد گرفته است. جواد نقوی، خبرنگار گروه اندیشه روزنامه «فرهیختگان» دانشگاه آزاد اسلامی به فیلم‌های پخش‌شده  در”برخورد با بی‌حجابی”واکنش نشان داده و در یادداشتی به برخورد خشونت  آمیز ماموران ” گشت ارشاد” با زنی در خیابان “اندرزگو” آن را “بازگشت به نقطه صفر”  نامیده و نوشته است: «تصاویر خیابان اندرزگو نشان می‌دهد نه‌ تنها تجربه اعتراضات سال ۱۴۰۱ نتوانسته افقی نشان دهد تا حکمرانی از آن استفاده کند، بلکه مجددا به دوره پیش از اعتراضات و نقطه صفر بازگشت صورت گرفته است”. در همین مورد “ولی اسماعیلی” رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز گفته “بعید بنظر می‌رسد که با مجلس شورای اسلامی برای راه‌اندازی مجدد گشت‌های امنیت اخلاقی، هماهنگی یا توافقی صورت گرفته باشد”. او همچنین تاثیر گذاری عملکرد گشت ارشاد  برای  جا انداختن حجاب اجباری در جامعه را مورد انتقاد قرار داده و گفت: “اینکه آیا تأثیرگذاری چنین اقداماتی در طول ۴۳ سال گذشته چقدر بوده‌است، در ابتدای امر باید نگاهی به سطح جامعه داشته باشیم. نظر بنده به عنوان یک شخصیت حقیقی این است که مواجه با اقدامات فرهنگی و اجتماعی، باید به صورت مناسب و هم‌راستای با همان فضای فرهنگی باشد. خارج از این مسیر اگر مسیر دیگری را انتخاب کنیم، قطع به یقین جواب ایده‌آلی نخواهیم گرفت و صرفاً می‌تواند تأثیرگذاری مقطعی داشته باشد”.

زنان و جوانان در صف اول انقلاب زن، زندگی، آزادی، حجاب (هویت رژیم اسلامی) را که با هزینه بسیارو صدمات جانی و عضوی به دور انداخته اند، دوباره برسر نخواهند کرد و تا به آخر ایستاده اند تا از رژیم جهل و جنایت رهایی یابند. حتی اگر گشت ارشاد جنگ  تن به تن در خیابان ها راه بیاندازد، چنانچه در این چند  روز، مبارزان میدانی گفته اند ” بچرخ تا بچرخیم”.

در شرایط کنونی و ترفندهای ذکرشده در آستانه سالگرد قتل ژینا /مهسا، آیا در مقابل این اعمال رژیم می توان ساکت ماند؟ روی سخن بر کسانی است که هنوز تماشاگرند. امروز زمان آن فرا رسیده که سکوت را بشکنیم و آماده شویم تا با همبستگی هرچه تمام تر، تمامی ترفند های رژیم را خنثی کرده و با زنان و جوانان همراه شویم و با مشارکت تمام اقشار جامعه در کوچه، خیابان، بازار، مدرسه، دانشگاه، کارخانه، صدایمان را آنچنان بلند سازیم تا  صدای آزادی و دموکراسی خواهی و رفع تبعض مان در جهان طنین افکند و پشت رژیم را دگر بار به لرزه در آورد و پایه های رژیم ضد انسانی در قدرت را بیش از پیش سست گرداند و پیروزی انقلاب را سهل تر گرداند.

شهلا عبقری

۲٨ تیر ۱۴۰۲ | 19-07-2023

توجه به شرایط دشوار زنان کارگر ایران به مناسبت روز جهانی کار و کارگر

by شهلا عبقری | 1.مه 2023 | مقالات

در اول ماه می” روز جهانی کارگر” هستیم، روزیکه زنان و مردان سراسر جهان، دستاوردهای کارگران را جشن می گیرند و در حمایت و پیگیری حقوق انسانی آنان، کنفرانس‌ها،سمینار‌ها و گرد هم آیی‌ها برگزار می کنند. امسال در حالی این روز را گرامی میداریم که در بحبوحه انقلاب زن، زندگی، آزادی که شرایط انقلابی ویژه ای را بوجود ‌اورده است، قرارداریم. این انقلاب که مهمترین هدفش رفع تبعیض جنسیتی است نهایتا به سوی رهایی از تبعیض در همه قشر های جامعه می رود و پیوند بین همه جنبش های گارگری، دانشجویی، فرهنگیان اصناف و …را در پیش رو دارد.

زحمتکشان و کارگران ایران و همراهان آنان همه ساله این روز را گرامی میدارند و خواست ها ی به حق و انسانی خود رابر شمرده و برای رسیدن به آنها تلاش می کنند. نگاهی به شرایط کارگران نشان میدهد که با وجود تمام تلاش های آنان، بسیاری از خواسته هایشان تحقق نیافته و این قشر زحمتکش با شرایط بسیار دشواری مواجه است. شرایط زنان کارگر بسیار بدتر از مردان است و در شرایط تبعیض جنسیتی شدیدی که قرار دارند، دشواری ها برایشان بی شمار است و از این منظر نگاه ویژه به شرایط زنان کارگر درایران بیش از پیش مورد نیاز است.

از دوران رضا شاه که کشف حجاب اجباری به وقوع پیوست، ورود زنان به به بازار کار آغاز شد وزنان از خانه ها به تدریج به حوزه ‏ی عمومی وارد شدند و اکنون بخش مهمی از نیروی کار جامعه را تشکیل میدهند. پس از انقلاب اسلامی، رژیم با فرمان ها و قوانین زن ستیز ( قانون حجاب اجباری و قانون خانواده و قانون ساعات کار کمتر زنان و …) تلاش بسیار کرد که زنان را به درون خانه ها بر گرداند. رژیم اسلامی ایران با استفاده از ترفندهایی گوناگون در نظر داشت که با برگرداندن زنان به خانه سلطه خود را به همراه سلطه پدر، برادر و شوهر محکم تر گرداند و از بازگشتن زنان به بیرون از خانه جلوگیری کند . اما با وجود تمامی تلاش ها هر چند به تبعیض ها و ستم های گوناگون علیه زنان بیش از پیش افزود ولی نتوانست زنان را به خانه ها برگرداند.

در نتیحه سیاست ها و برنامه های نابخردانه رژیم استبدادی در طی چهل و چهار سال گذشته که تنها سعی بر منافع و استقرار فرمانفرمایی خود داشته، بحران های اقتصادی مداوم تشدید شده و نرخ تورم سیر صعودی پیدا کرده و همچنان بالا میرود. سالها است که بسیاری از مردمان جامعه زیر خط فقر هستند و بطور مداوم درصد اقشار جامعه که در زیر خط فقر هستند بالا می رود. بیشترین قشر کارگران و زحمتکشان در زیر سطح فقر مطلق قرار دارند و در چنین شرایطی گذران زندگی خانواده های کارگران بدون مشارکت زنان امکان پذیر نیست.

یکی از مسئولان اتحادیه زنان کارگر در استان مازندران می گوید “علت اصلی کار زنان تامین نیاز مالی است”. در شرایطی که درآمد مردان خانواده به تنهایی کفاف خرج زندگی را نمیدهد، زنان ناچارند برای گذران زندگی خانواده هایشان نیروی کار شان را هر چه ارزانتر بفروشند و در هر شرایطی هر چند طاقت فرسا کار کنند. در ۲۱ آذر ۱۳۸۹ کاهش دادن ساعات کار زنان شاغل به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در همان زمان مقاله ای در این باب نوشتم و با در نظر گرفتن نظر کارشناسان و فعالان امور، نتیجه عملکرد “قانون کاهش ساعات کار زنان” را پیش بینی کردم.

” با اجرای طرح کاهش ساعات کار زنان، می توان پیش بینی کرد که:

اخراج کارگران زن بالا برود و بسیاری از آنان جا به جا شده و به صورت غیر رسمی و روز مزدی در آیند که تابع قوانین مشخصی نیست و بستگی به توافق بین کارفرما و کارگر دارد

. دستمزد کارگران زن پایین رفته و زنان از نظر اقتصادی فقیر تر گردند

تعداد کارگران خانگی (کارگران زنی که در خانه های مردم کار می کنند) زنان دستفروش ، زنان کارگر- کشاورز( زنانی که درمزارع کار می کنند ) بالا رود. این نوع کارگران غیر رسمی به حساب می آیند و به دلیل نداشتن جایگاه مشخصی در عرصه کار و تولید تحت پوشش قانون کار قرار نمی گیرند.

اعمال تفکر جنسیتی در محیط کار تقویت گردد و سبب شود که بیش از پیش این تفکر زنان کارگر را در محیط کار به مانند سایه تعقیب کند و بیش از همیشه ان ها را تحت فشار و استیصال قرار دهد.

زمینه آزار جنسیتی و خشونت در محیط کار بیشتر فراهم گردد. آزار جنسيتي در محيط كار به اشکال مختلف شامل رفتارهاي نامناسب رواني، كلامي و فيزيكي می تواند به وقوع بپیوندد که به آزار جنسی زنان منجر می شود. کارگران زن یا باید به آزارهای جنسی تن دهند و یا در مقابل انان استقامت کنند. اخراج، محروم شدن از ارتقاء شغلی و مزایای شغلی نتیجه مقابله و ایستادگی با آزار جنسی است.

در مجموع اجرای چنین قوانینی فرصت اشتغال برابر زنان با مردان را از بین می برد و کارفرمايان نیر به طور کلی شوقی براي استخدام آنان ندارند و در نتیجه به استثمار بیشتر کارگران زن و از بین رفتن هر چه بیشتر همان حقوق ناچیز منجر خواهد شد”(۱).

نگاهی به گزارشات منتشر شده از شرایط زنان کارگر در حال حاضر نشان میدهد که همه پیش بینی ها به وقوع پیوسته است و امروز زنان کارگر درشرایط اسفناک تر از گذشته بسر می برند. خانم سیمین یعقوبی( فعال کارگری) شرایط زنان کارگر را این چنین توصیف می کند:”برای زنان کارگر، هیچ ردیف پرداختی وجود ندارد؛ حتی دستمزد را هم کامل نمی‌گیرند؛ بانوی شریفی که برای تامین منابع مالی یک خانواده سه نفره باید از جان برای تربیت و تامین اقتصادی فرزندانش مایه بگذارد و صدای شکستن استخوان‌هایش در محیط کار سخت و خشن شنیده می‌شود و یا دختری که امروز مجبور است برای تهیه جهیزیه و کمک به پدر کارگر در شرکت‌های زیر پله‌ای بدون نام، خطر راتحمل کند و یا دخترانی که در باراندازها مشغول به کار هستند که جسه آنان توان اینکار سنگین را ندارد و یا خانمی که سالهاست همسر دارد ولی مرد زندگی‌اش دچار بیماریلاعلاج مانند صرع است و فرصت کار کردن ندارد، با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند اماهیچ حامی‌ای ندارد”. خانم یعقوبی تاکید می‌کند: “در بخشنامه‌ها و قوانین استاندارد که توسط افراد اتوکشیده تدوین می‌شود، شرایط استانداردی برای کارگران بانو به چشم نمی‌خورد؛ گویا اهمیتی ندارد که یک کارگر زن در بخش خصوصی چگونه برای یک لقمه نان می‌جنگد. مزایا برای زنان تراز متوسط و بالاتر است و به فکر بهبود زندگی زنان کارگر که زیر فشارهای گوناگونند، نیستند”.

زهرا، کارگر چهل و سه ساله می گوید:” با اینکه همانند مردان کار می‌کنیم، اما هیچ‌وقت حقوق و مزایایی برابر نداریم؛ نه اضافه کارمان یکی است نه دریافتی حقوقمان. تا اعتراض هم می‌کنیم درخروجی کارخانه را نشانمان می‌دهند دلیلش هم تعداد متقاضیان زیاد زن برای کار است”.

کوچک‌ترین فرزند این زن سه ساله و دارای دو فرزند است اما او بعد از دو زایمانش از مرخصی ویژه‌ای نتوانسته است استفاده کند. او می گوید:” ما بعد از زایمان باید از کارخداحافظی و بعد از آن مجددا در کارگاهی دیگر مشغول کار شویم؛ نه از ساعت شیردهی خبری هست و نه از کاهش ساعت کار”.

سودابه،کارگر یکی از کارخانه‌های اطراف تهران که مادر دو فرزند خردسال است،می گوید: “مسیرآنقدر دور است که حتی امکان سرکشی به فرزندانم را ندارم؛ از طرفی با حداقل حقوق دریافتی که دارم امکان ثبت‌نام بچه‌ها در مهد کودک هم وجود ندارد. شهریه یک ماه مهدکودک برابر با کل حقوق من است . به‌ خاطر همین مجبورم بچه‌ها را به قوم و خویشانم بسپارم و بعد برای کار راهی شوم”. او می گوید هر هفته بیشتر از پنجاه ساعت یعنی بیشتر از چهل و چهار ساعت قانون کار، کار می کند، زیرا مجبور است که این چنین کار کندتا کارش را از دست ندهد،و اگر از کار اخراج شود، اشتغال دوباره‌اش بسیار مشکل خواهد بود زیرا نیروی جایگزین برای او وجود دارد و برای زنان متاهل و بچه داراستخدام بسیار مشکل است.

نرگس كارگر سی و هشت ساله در این مورد می گوید:” یکی از اصلی‌ترین بخش فرم‌های استخدام در بخش خصوصی تاهل یا تجرد زنان است. کارفرمایان ترجیح می‌دهند با زنانی طرف قرار شوند که یا مجردند و قصد ازدواج ندارند یا بچه‌هایشان بزرگ است و دیگر قصد بچه‌دار شدن ندارند. علتش هم آسودگی خاطرشان در طول مدت قرارداد است؛ چرا‌که نمی‌خواهند درگیر مسائلی چون درخواست مرخصی زایمان یا کاهش زمان کار به‌دلیل ازدواج و بارداری شوند”.

سیمین، کارگر زن دیگری که در یک شرکت ساخت قطعات خودرو کار میکند، می‌گوید:” من از هجده سالگی کار می‌کنم؛ چون مجبور بودم. پدر و مادرم هر دو زمین گیر هستند. بعد از یک تصادف، تامین هزینه‌های زندگی با من و برادرم هست. سال‌های اولی که مشغول به کار شدم شرط استخدام مجرد بودن ما بود و من هم با جان و دل پذیرفتم. کم‌کم آلوده کار شدم و هر سال بیشتر از سال گذشته نیازمند شغلم و حقوقش شدم. تا به‌خودم آمدم دیدم چهل و هشت ساله‌ام، مجردم و افسار زندگی‌ام دست کارفرماست”.

شکوه ها و شکایات کارگران از شرایط شان بسیار است و از بعضی از رسانه های اجتماعی هم پخش میشود ولی چاره جویی و حل مشکل تاکنون اتفاق نیفتاده و به نظر نمی آیدکه اتفاق بیافتد. زنان کارگر بیش از کارگران مرد تحت تاثیر مخرب بحران های اقتصادی قرار می گیرند و آنان اولین کسانی هستند که شغل خود را از دست میدهند، زیرا از مزایای بیمه بیکاری ، خدمات درمانی و سالمندی و …محروم اند. زنان کارگر در ایران تحت سلطه استثمار پنهان که سود آور برای کار فرما است، قرار دارند. زنان حتی درمواردی بیش از دوازده ساعت در روز کار می‌کنند و حقوقی معادل ۶۰ درصد حقوق مردان را دریافت می کنند .و بدین ترتیب در پایین‌ترین سطح معیشتی جامعه قرار می گیرند. آنان که در شرایط دشواری قرار دارند و با انبوه مشکلات معیشتی مواجه هستند، حاضر به انجام کار‌های کوتاه‌مدت و نیمه وقت با بیشترین ساعت کاری میشوند.

بطور کل زنان کارگر می توانند در بخش های زیرمشغول به کار شوند:

۱. کار درخانه: از این نوع کار زنان آماری در دست نیست. در این بخش، کارفرما خود بدون پیروی قانونی میتواند سیاست‌های کاری در مورد شرایط کار را برای بالا بردن منافع خود و پایین آوردن هزینه تغییر دهد. کارها یی مانند بسته‌بندی‌ها و سرهم کردن قطعات الکتریکی که اخیرا بسیاری از کارخانجات بزرگ برای اینکه دستمزد ها را پایین بیاورند و منافع خود را بالا ببرند، به آنها روی آورده اند.

۲. کارگاه‌های تولیدی کوچک: در این بخش، شرایط بسیار بدی برای زنان وجود دارد وبه زنان پایین ترین دستمزد ها تعلق می گیرد . این کارگاه ها قانون کار را پیروی نمی کنند و به‌دلیل نبودن قانون کار، زنان حق اعتراض ندارند و کارفرما ها در این کارگاه ها می توانند بدترین شرایط رابر زنان تحمیل کنند.

۳ شرکت‌های پیمانی: در این نوع شرکت‌ها، کارگران دارای قرارداد‌های مدت‌دار هستند و کارفرما ها به‌طور موقت یا دائمی تحت قرارداد بخشی از درآمد کارگران را برمی‌دارند. مثال این نوع شرکت ها بیشتر کار‌های خدماتی مانند نظافتچی شرکت‌ها یا خانه‌ها می باشد و کارگران در این نوع نیز در شرایط بسیار بدی هستند زیرا، از مزایای قرارداد‌های قانونی و بیمه برخوردار نیستند.

۴. کارخانه‌های بزرگ: از تعداد کارخانه های بزرگ نسبت به گذشته کاسته شده، بسیاری از کارخانه‌ها به‌دلیل مشکلات اقتصادی بسته شده‌اند یا بسیاری از کارکنان خود را اخراج کرده اند. در کارخانه‌های مانند صنایع غذایی، دارویی، نساجی، لوازم خانگی و خدماتی، زنان دارای مزایای بیمه بیکاری، درمانی، مرخصی زایمان و بازنشستگی می باشند. ولی در حال حاضر تعداد زیادی از زنان در این کارخانه ها شغل خود را از دست داده‌اند زیرا همیشه برایت عدیل نیرو ابتدا زنان را از کار بیکار می کنند.

 آمار نشان میدهد که بیشترین زنان در بخش یک و دو ، سه و چهار به ترتیب از بیشترین تعداد تا کمترین مشغول به کارند. همانطور که در بالا اشاره شد بیشترین زنان کارگر از مزایای بیمه بیکاری، درمانی،مرخصی زایمان و بازنشستگی محرومند و چون بیشترین زنان در بخش هایی کار می کنند که زیر پوشش قانون کار نیستند بنابراین فضای سالم محیط کار و امن برای زنان به هیچ وجه وجود ندارد و زنان تحت شرایط طاقت فرسا کار می کنند.

 تحت این شرایط  دشوار ، علاوه بر حوادث کاری که می تواند منجر به از دست دادن جان و قطع عضو در زنان شود، زنان در خطر روبرو شدن با آسیب‌های دیگری هم می باشند که کیفیت زندگی‌شان را پایین آورده و طول عمرشان را کم میکند. در اطراف تهران شرکت های دارویی وجود دارد که زنان کارگر درخطر روبرو شدن با آلاینده های شیمیایی و هورمونی هستند که منجر به آسیب‌هایی می شود که نمونه هایی از آن ها گزارش شده است. کارفرمایان چاره ای در این مورد نمی اندیشند و حکومت هم اقدام نمی کند. و اگر هم قوانینی تصویب میکند، قوانینی است که کارآیی ندارد.

 ولی طارانی- یک فعال کارگری گزارش می دهدکه:” آلاینده‌های شیمیایی، مشکلات تنفسی و ریوی برای کارگران به‌وجود می‌آورد،اما این مسئله درباره آلاینده‌های هورمونی آسیب ‌زاتر است و اختلالات روحی – روانی هم به آن‌ها وارد می‌کند. گاهی دیده می‌شود که کارگران زن به‌دلیل قرار داشتن درمعرض این آلاینده‌های هورمونی با افزایش تستسترون مواجه می‌شوند و مشکلات جنسی پیدا می‌کنند. ذرات معلق در هوا از طریق پوست،جذب بدن این کارگران می‌شود..

چند وقت‌پیش،کارگر زنی را داشتیم که صورتش شبیه مردان پر از ریش شده بود، یا کارگر زنی که دیگرحالت‌های زنانه نداشت. این عوارض در شرکت‌های تولیدکننده دارو‌های هورمونی وشیمیایی وجود دارد که بحث سلامت کارگران کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. این خطر هم وجود دارد که بدن این افراد، دچار عفونت شود و اگر به‌موقع درمان نشود، احتمال بروز غده سرطانی در آن‌ها وجود دارد”.

درشرایط حاضر که زنان در محیط کار شرایط دشواری را تجربه می کنند، چه باید کرد؟

روشن است که دولت و مجلس اسلامی از مشکلات و حوادث بی شماری که زنان در محیط کار با آن مواجه هستند با اطلاع است . ولی مصوبات وترفتدهای آنان تاکنون مشکلات را حل نکرده و  شرایط کاری زنان نه تنها بهتر نشده بلکه دشوارتر هم شده است. هم چنین باید در نظر داشت که معافیت‌های قانونی کارگاه‌های کمتر از ۱۰ نفر و قرارداد‌های موقت، میزان سوءاستفاده از زنان کارگر را بالا برده و میزان استثمار از زنان را نیز تشدید کرده است .

علی بابائی رئیس فراکسیون کارگری مجلس، درباره ضرورت‌های اصلاح قانون، درباره کارگاه‌های زیر ۱۰ نفر و قرارداد‌های موقت عنوان می‌کند:” بیمه حق همه است و کارگاه یک‌نفره و ۱۰ نفره هم ندارد. اگر کارفرمایان مشاغل کوچک مشکلاتی دارند، باید بامشوق‌های دولتی حمایت شوند و این دلیلی نیست که کارگر به‌واسطه چنین مشکلاتی از حق قانونی خود محروم شود”.

آنچه که آقای بابایی اعلام می کند و دنبال مشوق های دولتی برای کارفرمایان است باری را از روی دوش زنان در این مورد بر نمی دارد ومشکل را حل نمی کند. از همین نوع راه کارها بوده که زنان  همچنان در شرایط دشوار و طاقت فرسایی برای تامین لقمه نانی مجبورند کار کنند.

آنچه که حائز اهمیت است این است که جنبش کارگری هنوز مردانه است و نمایندگان زن در آن نقش چندانی ندارند. ولی بسیار جای امیدواری است که با انقلاب زن، زندگی آزادی که زنان و جوانان در صف اول آن می باشند و زنان کارگر نیز در آن فعالند، نیروی تازه ای به جنبش کارگری داده شود.

 ایجاد تشکلهای کارگری زنان که بتواند از نیروی عظیم کار زنان حفاظت کند، بسیار ضروری است. این تشکلها می توانند از حقوق زنان کارگربرای بیمه درمانی و بیمه های ایمنی، زایمان ،بازنشستگی، بهداشت و ایمنی محیط کار دفاع کرده و برای رسیدن به این حقوق مبارزه کنند. تشکل صف مستقل زنان کارگر بسیارمهم است و همچنین بسیار مهم است که هرچه بیشتر زنان کارگر پا به پای مردان برای کسب فعالیت های سندیکایی و اتحادیه ای مبارزه کنند..

اول ماه می، روز جهانی کار و کارگر راگرامی میدارم و به تمامی زحمتکشان ایران و جهان شادباش می گویم. باور دارم که مبارزات حق خواهانه زنان و مردان کارگر و تمامی زحمتکشان به پیروزی خواهد رسید ودور نیست روزی که مردمان ایران به رهایی، برابری و رفاه نائل آیند

شهلاعبقری ۱۱ اردیبهشت۱۴۰۲ | 01-05-2023

 (۱)-عصر نو – شنبه۱۰ارديبهشت ۱۳۹۰ – ۳۰آپريل ۲۰۱۱ شهلا عبقری

موانع پیش روی پیروزی انقلاب، زن، زندگی، آزادی – شهلا عبقری

by شهلا عبقری | 15.مارس 2023 | مقالات

چند روزی از روز جهانی زن که تمامی زنان، اقلیت های جنسی و برابری خواهان برای رفع تبعیض تجدید عهد می کنند، سپری شده است. امسال این روز، بیش از سالهای پیشین بوسیله ایرانیان و مردمان سراسر جهان مورد استقبال قرار گرفت. دلیل استقبال شایان این روز بودن در پروسه انقلاب مدرن”زن، زندگی، آزادی” و تاکید بر تبعیض جنسیتی و برابری خواهی است که در جهان مورد حمایت قرار گرفته و حتی روزنامه ای دانمارکی نوشته است” اگر زنان در ایران ببازند، زنان در تمام دنیا باخته اند”.

مهمترین هدف انقلاب زنانه ایران از بین بردن تبعیض جنسیتی و تبعیض در تمامی قشر های گوناگون اجتماعی است. امید است که با پیروزی این انقلاب و فرو ریزی حکومت تمامیت گرای اسلامی که بر قوانین زن ستیز و محرومیت زنان از حقوق انسانیشان پایه گرفته است، نظامی سکولار – لائیک بر اصول منشور حقوق بشر که دین هیچ قدرتی در حکومت و سیاست ندارد بر پا شود. ریشه های پدرسالاری- مردسالاری در جامعه تضعیف گشته و به تدریج تحت آموزش و ایجاد فرهنگ برابری جنسیتی، از بین برود و جامعه ای برابر که انسان ها با رفاه، شادی، مهربان ، عشق و آرامش در آن زندگی می کنند، به وجود آید.

تجربه انقلاب های پیشین نشان میدهد که همیشه موانعی پیش روی انقلاب خواهد بود که می تواند آن را به انحراف کشیده و به کج راه ببرد. بنابراین در پروسه انقلاب زنانه مهسا/ژینا و پس از آن باید موانع انقلاب را هوشیارانه شناساِیی و با راهکارهای معین و سنجیده آنها را برطرف کرد. به اختصار به موانع و راه کار ها می پردازم:

١-عدم آگاهی از مبارزات زنان برای دستیابی به برابری جنسیتی

در انقلابی که جریان دارد دیده ایم که بخشی از مردان جوان با آگاهی از جنبش زنان ایران و جنبش جهانی فمینیستی به انقلاب زنانه پیوسته اند و با آنان همراه شده اند ولی هنوز بسیارند مردانی که از انقلاب زنانه و انقلاب فمینیستی وحشت دارند و به عناوین مختلف تلاش می کنند که ویژگیهای اصلی این انقلاب را نادیده گرفته و انقلاب را از هدف اصلی اش که رفع تبعیض جنسیتی است منحرف کنند. این بخش از مردان و حتی زنان در مقابل این انقلاب، خواسته یا ناخواسته می ایستند و می توان گفت که دلیل آن عدم آگاهی و نداشتن آموزش کافی در مورد برابری جنسیتی است.

۲-برداشت غلط از فمینیسم و ترس از دست دادن قدرت کنترل زنان

می بینیم که در نتیجه مبارزات جنبش زنان و آسان شدن ارتباطات اجتماعی از طریق اینترنت، آگاهی های برابری جنسیتی و فمینیستی به ویژه در دختران و پسران جوان بالا رفته و تبلیغات رژیم را کم اثر تر ساخته است. اما هنوز هستند مردانی که رهایی از این خصیصه های زن ستیز برایشان بسیار مشکل است و در مقابل زنان جبهه میگیرند و باور دارند که اگر قدرت کنترل زنان را از دست دهند تحت کنترل زنان قرار می گیرند. آنان فمینیسم را معادل با زن سالاری و مردستیزی می دانند.و برابری جنسیتی که معادل با فمینیسم هست را باور ندارند . این باور و نگاه مردان، ریشه در تبلیغات رژیم مردسالار که فمنیسم را برایشان این طور تعریف کرده است، دارد. همچنین در جامعه به مردان مدام القا شده که قدرت مردانگی مرد در کنترل زنان است و اگر مردان قدرت کنترل زنان را از دست بدهند دیگر مرد نیستند. در جامعه ای که برای سالیان متمادی، زنان انسان درجه دو و مرد بودن نشانه برتر بودن بوده است، تصور برابری جنسیتی برای مردان نشانه از دست دادن قدرت است. مبارزه با برداشت غلط مشکل تر از عدم آگاهی مردان در مورد برابری جنسیتی/فمینیسم است.

راه کار برای این مساله ،بالا بردن آگاهی مردان حتی در مواردی زنان در مورد برابری جنسیتی است که می تواند از طریق ایجاد کارگاه های عملی‌ ی همکاری زنان و مردان در شرایط برابر و استفاده از تجربه های عینی کشور هایی که این پروسه را پشت سر گذاشته اند، عملی گردد.

٣-جان سختی فرهنگ پدر-مردسالاری

این فرهنگ در جامعه به ویژه در قشر سنتی بسیار ریشه دار و جان سخت است، بطوریکه فقط با از بین رفتن قوانین زن ستیز از اذهان جامعه پاک نخواهد شد. جامعه ما سالیان دراز تحت نظام های پدر-مردسالار بوده و به ویژه در خلال ٤٤ سال گذشته، نظام تمامیت گرای اسلامی، این فرهنگ را به نهایت ریشه دار تر کرده است. رژیم اسلامی با قوانین زن ستیز، مالکیت بدن زن به پدر، همسر، برادر و جد پدری را آنچنان مستحکم کرده که حتی در ضمیر ناخودآگاه مردان، ریشه های مردسالاری حتی پس از گذر از این نظام برای نسل ها باقی میماند.

آموزش برابری جنسیتی برای تضعیف فرهنگ مردسالار و درنهایت از بین بردن آن برای چندین نسل از الزامات برای رفع این مشکل است

٤-پایداری خشونت جنسی-جنسیتی

خشونت جنسیتی مانع دیگری است که رهایی از آن تلاش زیادی را می طلبد. جمهوری اسلامی از همان ابتدای به قدرت رسیدنش تاکنون همیشه تلاش کرده مردان سلطه‌گر و سالار بر زن را تربیت کند و مدام بوسیله احکام اسلامی به مردان یادآوری کند که زنان مایملک و ناموس آنان اند و برای مراقبت از ناموس می توانند هرگونه خشونتی را بر آنها اعمال کنند و با نافرمانی زنان حتی می توانند سر ببرند و سر بریده را در خیابان ها به نمایش بگذارند و به عمل شنیع خود افتخار کنند.

مردان در قشر سنتی جامعه بیشتر دارای خصوصیاتی مانند غیرت و تعصب می باشند زیرا که بیشتر تحت تاثیر مبلغان دینی بوده اند و خواهند بود . این خصوصیات که نسل به نسل منتقل میشود تضعیف و از بین بردنش مستلزم آموزش و قوانین مناسب و ارگان های اجرایی قانونی است که در پس انقلاب باید بطور مستمر دنبال گرفته شود.

۵–استفاده ابزاری از زنان

.تخربیات انقلاب ها پیشین نشان داده است که از یاری زنان به عنوان ابزاری برای پیروزی انقلاب استفاده شده و پس از به ثمر رسیدن انقلاب، حقوق زنان همچنان زیر پا گذاشته شده و زنان به مثابه انسان درجه دوم باقی مانده اند. این بار باید با هوشیاری تمام در پروسه انقلاب، زنان نقش برجسته خود را در رهبری و مدیریت و نوشتن پیش نویس قانون اساسی که حقوق زنان بدون شرط و شروطی در آن درج شده، ایفا کنند و پس از پیروزی انقلاب و گذر از نظام زن ستیز و تمامیت گرا نیز در شورا های انتقالی و مجلس موسسان مشارکت برابر داشته باشند. تشکیل احزابی که حقوق زنان را نمایندگی می کنند و مشارکت در احزابی که برنامه های مشخصی در مورد حقوق زنان در برنامه هایشان گنجانده شده نیز از واجبات است. اگر می خواهیم که در فردای ایران به برابری جنسیتی و انسانی برسیم ،تمامی اقشار جامعه بایست نمایندگانی که حقوق آنان را پاسداری می کنند به مجلس بفرستند و نیمی از نمایندگان بایست از زنان باشند.

٦-وجود احزاب، سازمان ها و رسانه های مردانه

مردانه بودن احزاب، سازمان ها ی سیاسی و رسانه های موجود مشکل بزرگی است که تلاش زیاد و مداوم مردان و زنان را برای تغییر لازم دارد. در حال حاضر اکثریت مردانی که در این نهاد های مردانه فعالند هر چند که به حرف موافق با برابری جنسیتی اند اما در عمل همچنان مردانه باقی می مانند. از انقلاب “زن، زندگی ، آزادی” فقط تا حد شعار استفاده تبلیغاتی می کنند و بسیاری از آنان حتی به محتوای عمیقی که زیر سه واژه “زن، زندگی، آزادی” نهفته شده است، اطلاع ندارند.

به باور من این مشکل بسیار اساسی است که مردان و حتی زنان به آن کم بها میدهند. مدیران و روسای این احزاب، سازمان ها و رسانه ها تنها از زنان بعنوان مجری استفاده می کنند و از نقش های رهبری، مدیریت سیاسی زنان در این نهاد ها نشانه ای نیست. در مصاحبه ها و تحلیل های سیاسی به ندرت از زنان در رسانه ها دعوت می شود، در صورتی که چه در داخل چه در خارج، نخبه های سیاسی زن کم نیستند. بطور نمونه اشاره ای دارم “به منشور همبستگی و سازماندهی برای آزادی ( مهسا)” که اخیرا منتشر شده است.

این حرکت از آغاز سال میلادی شروع شده و در صدر آن بطور برابر چهار زن و چهار مرد قرار داشتند که اخیرا به سه زن و سه مرد تقلیل پیدا کرده اند. بسیار پسندیده است که از نظر تعداد، برابری جنسی در آن رعایت شده است.

انتخاب نامی که مخفف آن “مهسا” است که نام دختر جوانی است که با قتلش جرقه انقلاب جاری ما زده شد، به جا و مناسب است، و از این نظر من به این دوستان تبریک می گویم.

نگاهی به عملکرد این گروه که نهایتا منشور “مهسا” نتیجه آن است نشان می دهد که توجه کافی به هدف انقلاب “زن، زندگی آزادی ” در آن نشده است. بطور مشخص نگاهی به لوگو و ساختار این منشور نشان میدهد که منحصرا این منشور بوسیله مردان نوشته شده و شاید هم به وسیله زنانی که فقط تا حدودی در حیطه حقوق زنان فعال بوده اند تایید شده باشد! به نظر می آید که در این منشور، از زنان مبارز جنبش زنان ایران با تجربه های سیاسی و آشنا به اهداف انقلاب بی همتا ی “مهسا/ژینا “، استفاده نشده است. این منشوز فاقد نگرش زنانه این انقلاب است که اگر رعایت میشد، ساختارش کاملا ساختار دیگری می بود که توانایی به وجود آوردن همبستگی بیشتر در جامعه اپوزیسیون را دارا می بود که در حال حاضر این چنین نیست(در فرصت دیگری من به تفصیل در مورد این منشور خواهم نوشت).

ابتکار عمل و هشیاری تمامی زنان و مردان برابری خواه از هم اکنون الزامی است تا انقلاب زنانه ایران به اهدافش نائل آید.

“زن، زندگی، آزادی “

شهلا عبقری

۲۴اسفند ۱۴۰۱ | 15-03-2023