آیا در رویاروی با جمهوری اسلامی روش های خشونت پرهیز و مسالمت جویانه مدنی تاثیر داشته یا اساسا تاثیرات قبلی خود را از دست داده و جامعه وارد فاز جدیدی از مبارزات اجتماعی می شود؟

تا یک سال پیش شعار«قلم توتم ما است» مطالبه ای مبارزاتی بود که توسط هزاران فرهنگی در اعتراضات مسالمت آمیز بیان می شد. این مجموعه مطالبه معلمان را باید در کادر گفتمان کلان تر و ملی آنان مورد خوانش قرار داد. زیرا فرهنگیان در کنار طرح مطالبات صنفی و نقد بر نظام آموزشی کشور، نگاه فراتری به مرحله عبور از استبداد تاریخی- دینی داشتند؛ «دستیابی به فرهنگ مدارا و تسامح با شکل گیری یک ساختار دموکراتیک» از وظایف جامعه مبارزاتی و بخش قالب کنشگران میدانی محسوب می گشت! تا یک سال پیش برافراشتن شعار «قلم در مقابل اسلحه» از مختصات مرحله انقلابی مردم ایران بود که نشان می داد اشکال مدنی و مسالمت آمیز مبارزه به وجوه دیگر آن برتری دارد. زیرا تحلیل آنزمان اینگونه بود که:

• جمهوری اسلامی پس از طی مراحل فروپاشی اقتصادی و فرهنگی وارد مرحله فروپاشی سیاسی و نظامی شده است. و به این دلیل بطور جنون آمیزی بر سرکوبهای افسارگسیخته و سیستمی شدت داده است که به دوره امروز مبارزات اجتماعی محدود می باشد.

• جامعه ایران درچشم انداز مبارزات اجتماعی به مرحله انتخاب بین رویه مبارزه خشونت محور با خشونت پرهیز رسیده است. انتخاب چنین سازه هایی رابطه مستقیمی با نوع سرکوبهای حاکمیت و میزان آن و نیز تحمل پذیری جامعه جنبشی در این شرایط دارد.

• از طرف دیگر نیروهای مرجع در مبارزات فراگیر ملی می توانند با تدبیر در رویکردهای سیاسی و فرهنگی بر رویارویی با سرکوبهای سیستمی جمهوری اسلامی تاثیرگذار باشند.

که در این شرایط طرح ابداعی «قلم در مقابل گلوله» در حرکتهای اعتراضی فرهنگیان معنا داشت.

چنانچه که گفته بودیم انقلاب اجتماعی مردم ایران دارای مراحل و بصورت متناوب و چندوجهی است. به این معنی جنبش انقلابی برای هر مرحله از حرکت نیاز به یک استراتژی یا استفاده از تاکتیکهای موازی جهت محدود سازی سرکوبهای سیستمی و قدرت جمهوری اسلامی دارد.

در جامعه جنبشی به تناوب سرکوبهای سیستمی حاکمیت، مشاهده می شود که مبارزات میدانی نیازمند استراتژی چند وجهی است. که در یک دسته بندی کلان می توانیم آنرا (پس از مرحله صنفی و مدنی- قبل انقلاب زن زندگی آزادی)، هم اکنون به وجوه «فرهنگی، سیاسی و نظامی» زیر تقسیم کنیم.

• مبارزه فرهنگی: فرهنگ مبارزاتی راهی است برای جذب نیروها و اقشار خاکستری به مبارزه و نیز تبلیغ و ترویج جهت همگرایی افکار عمومی جهان به مبارزات پیش روی مردم ایران. زیرا جامعه انقلابی در مرحله افتادن تمامیت حاکمیت قرار دارد و از این جهت بسیج افکار عمومی راهی برای تضعیف جمهوری اسلامی خواهد بود.

• مبارزه سیاسی: عمده ترین نتایج وجه سیاسی مبارزه کاربرد یک استراتژی فراگیر برای افزایش تعامل نیروهای میدانی در داخل یا خارج از کشور، و کوتاه کردن زمان مبارزه و هزینه های انسانی آن از طریق شرکت همگانی و حداکثری در مقابله با جمهوری اسلامی است.

• دفاع مشروع: در این مرحله از حرکت انقلابی مردم ایران راه کارهای رادیکال و خشونت آمیز بیش از آنکه ابزار استراتژیک و بلندمدت مبارزه محسوب گردند، روش های کاربردی است جهت تضعیف و ریزش نیروهای دو دل و بینا بینی در بدنه حاکمیتی و افزایش بسیج عمومی از طریق حضور میدانی اقشار خاکستری برای پیوستن به بدنه مبارزات فراگیر ملی و در مقابله مستقیم با نهادهای سرکوبگر حکومت جمهوری اسلامی ایران… است. دفاع مشروع درجه ای از کنش فعال برای عبور از مرحله کنونی انقلاب اجتماعی مردم ایران است.

برافراشتن چنین مطالبه نمادینی می تواند ثابت نماید که جامعه ایران در شرایط کنونی به مرحله ای از بلوغ سیاسی و فرهنگی دست یافته است که برای تحقق مطالبات و نهادینه سازی ساختار دموکراتیک در جامعه، ناچار است متناسب با ماهیت و عملکرد استبداد دینی در جمهوری اسلامی از ابزاری دوگانه جهت مهار حاکمیت بهره بگیرد! بلندی چنین راهبردی نشان می دهد که اساسا جامعه جنبشی در مبارزات صنفی و مدنی میل به «اشکال خشونت پرهیز» جهت تحقق دموکراسی فراگیر دارد، اما در هم اکنون برای حفظ نیروها و پرهیز از کشتار بی رحمانه که نهادهای حکومتی تجویز می کنند، ناچار است تا اشکال مبارزه را متناسب با وجوه میدانی و مراحل آن رادیکال سازد تا حکومت تصور ضعف در جنبش را با بکارگیری اشکال مبارزه درهم نیامیزد! بنابراین استراتژی انقلاب زن زندگی آزادی می تواند در این مرحله دارای خصوصیات زیر باشد؛

1. تئوری «دوگانه خشونت و رواداری» در شرایطی تقویت می شود که هم اکنون نیروهای نظامی قصدی بر سکوت یا واگذاری قدرت در تقابل با مبارزات مسالمت آمیز و خشونت پرهیز جنبش انقلابی مردم ایران ندارند. و سرکوبهای وحشیانه در حوزه میدانی، دستگیری، شکنجه و احکام بلند مدت زندان یا اعدام های فله ای نشانه عدم میل حکومت به عقب نشینی است!

2. آنچه که در تجربه جهانی شاهد هستیم، گرچه در انقلابات اخیر که منجر به تحولات بنیادین گشته، اشکال مبارزات خشونت محور کمتر و شانس پیروی از مبارزات خشونت پرهیز بیشتر بوده، اما حمایت های بین المللی قدرتهای وقت را نباید در این پیروزیها نادیده گرفت. که در شرایط کنونی با شروع جنگ اوکراین، قدرت گیری کشور چین، تهدیدات اتمی و تحریم های جهانی در محدودسازی انتقال انرژی توسط روسیه و کشورهای درگیر، و نیز تقابلهایی که در حوزه روابط بین الملل -بین کسب هژمونی و برتری طلبی قدرتها- در جریان است، هرلحظه امکان مانع تراشی دولتهای غربی برای حمایت از مبارزات مردم ایران در رویارویی با جمهوری اسلامی را افزایش می دهد. نیاز کشورهای جهان به انرژی ارزان قیمت می تواند در رابطه با جمهوری اسلامی بعنوان یک ابزار سازشگرایانه محاسبه گشته و برساختی بازدارنده در سقوط انقلاب مردم ایران فراهم سازد.

این گزاره چنین نتیجه می دهد که منافع کوتاه مدت ابرقدرتها می تواند در مقطع کنونی با منافع ملی و درازمدت مردم ایران در تناقض آشکار قرار گیرد و بنابراین جامعه جنبشی ایران ناچار است تا در کشاکش این درگیریها، با توجه به جایگاه رفیع مبارزات انقلابی مردم ایران، به ابزار لازم برای دفاع از خود دست یابد.

هم اکنون دربخشی از اپوزیسیون و نیروهای میدانی این سوال به درستی مطرح گشته است که: چنانچه جمهوری اسلامی بخواهد رویه احکام سنگین اعدام یا زندان های بلند مدت را برای جوانان دستگیر شده صادر کند، راهکار نیروهای میدانی چیست و چه ابزاری می تواند به تعالی مرحله کنونی گذار بی انجامد و راه حلی جهت ایجاد توازن قوا در مبارزات اجتماعی باشد؟

• تعیین مراحل انقلاب اجتماعی امروز مردم ایران نیاز به ابزار استراتژیک و چند وجهی دارد تا درک درست شرایط و پیشنهاد راهکارها متناسب با اعتلای مبارزات اجتماعی تعریف شود. زیرا نیروهای ساختاری حکومت در فرایند ریزش قرار دارند که نشان از وقوع تحولی بزرگ برای مردم ایران است.‌

• در این رابطه تدوین استراتژی برساختی است که تواما از راهکارهای خشونت پرهیز و خشونت محور برخوردار است و با سازهایی چون «فهم از میزان توانمندیها در ابعاد مبارزاتی، سازماندهی نیروها در سطوح ملی، میزان تعامل نیروهای داخل با خارج، شیوه نهادینه گشتن فرهنگ انقلاب تازه مولود، و هم افزایی بر میل اکثریت مردم جامعه به تغییرات ساختاری…» در آن پوشیده باشد تا نتایج والایی برای انقلاب مردم ایران به همراه آورد!

اینکه در فرایند انقلاب کنونی پارامترهای موازی و نیازمند تحلیل به چه میزان مورد سنجش و همسنگی در تبیین و تدوین استراتژی کنونی جنبش انقلابی قرار می گیرد، نیاز به درک درست از ماهیت نیروها و همگرایی و تعامل بیش از پیش گروه بندیهای اجتماعی دارد.

به دیگر سخن جامعه جنبشی و گروههای قائل به عبور از جمهوری اسلامی نیاز به تعامل بیشتر همدیگر دارند تا استوار بر یک استراتژی فراگیر و حداکثری بتوانند پاسخ های روشنی برای مقابله با جمهوری اسلامی در مرحله کنونی انقلاب اجتماعی زن زندگی آزادی مردم ایران داشته باشند. 

در تدوین استراتژی حداکثری جهت پاسخ به شرایط عینی جنبش انقلابی مردم ایران و برون رفت از فشارهای دوچندان سرکوبگرانه جمهوری اسلامی، رادیکالیزم در اتخاذ روشهای مبارزاتی اصلی مورد تاکید بوده و طبعا ماهیت استراتژی مبارزاتی را بلحاظ کیفی متفاوت می گرداند. همگرایی در صورتبندی نیروهای میدانی داخل و جریانات خارج از کشور، به حرکتهایی که برمبنای استراتژی جدید تدوین می شود، متغیر خواهد داد.

سروش آزادی