چند روزی از روز جهانی زن که تمامی زنان، اقلیت های جنسی و برابری خواهان برای رفع تبعیض تجدید عهد می کنند، سپری شده است. امسال این روز، بیش از سالهای پیشین بوسیله ایرانیان و مردمان سراسر جهان مورد استقبال قرار گرفت. دلیل استقبال شایان این روز بودن در پروسه انقلاب مدرن”زن، زندگی، آزادی” و تاکید بر تبعیض جنسیتی و برابری خواهی است که در جهان مورد حمایت قرار گرفته و حتی روزنامه ای دانمارکی نوشته است” اگر زنان در ایران ببازند، زنان در تمام دنیا باخته اند”.

مهمترین هدف انقلاب زنانه ایران از بین بردن تبعیض جنسیتی و تبعیض در تمامی قشر های گوناگون اجتماعی است. امید است که با پیروزی این انقلاب و فرو ریزی حکومت تمامیت گرای اسلامی که بر قوانین زن ستیز و محرومیت زنان از حقوق انسانیشان پایه گرفته است، نظامی سکولار – لائیک بر اصول منشور حقوق بشر که دین هیچ قدرتی در حکومت و سیاست ندارد بر پا شود. ریشه های پدرسالاری- مردسالاری در جامعه تضعیف گشته و به تدریج تحت آموزش و ایجاد فرهنگ برابری جنسیتی، از بین برود و جامعه ای برابر که انسان ها با رفاه، شادی، مهربان ، عشق و آرامش در آن زندگی می کنند، به وجود آید.

تجربه انقلاب های پیشین نشان میدهد که همیشه موانعی پیش روی انقلاب خواهد بود که می تواند آن را به انحراف کشیده و به کج راه ببرد. بنابراین در پروسه انقلاب زنانه مهسا/ژینا و پس از آن باید موانع انقلاب را هوشیارانه شناساِیی و با راهکارهای معین و سنجیده آنها را برطرف کرد. به اختصار به موانع و راه کار ها می پردازم:

١-عدم آگاهی از مبارزات زنان برای دستیابی به برابری جنسیتی

در انقلابی که جریان دارد دیده ایم که بخشی از مردان جوان با آگاهی از جنبش زنان ایران و جنبش جهانی فمینیستی به انقلاب زنانه پیوسته اند و با آنان همراه شده اند ولی هنوز بسیارند مردانی که از انقلاب زنانه و انقلاب فمینیستی وحشت دارند و به عناوین مختلف تلاش می کنند که ویژگیهای اصلی این انقلاب را نادیده گرفته و انقلاب را از هدف اصلی اش که رفع تبعیض جنسیتی است منحرف کنند. این بخش از مردان و حتی زنان در مقابل این انقلاب، خواسته یا ناخواسته می ایستند و می توان گفت که دلیل آن عدم آگاهی و نداشتن آموزش کافی در مورد برابری جنسیتی است.

۲-برداشت غلط از فمینیسم و ترس از دست دادن قدرت کنترل زنان

می بینیم که در نتیجه مبارزات جنبش زنان و آسان شدن ارتباطات اجتماعی از طریق اینترنت، آگاهی های برابری جنسیتی و فمینیستی به ویژه در دختران و پسران جوان بالا رفته و تبلیغات رژیم را کم اثر تر ساخته است. اما هنوز هستند مردانی که رهایی از این خصیصه های زن ستیز برایشان بسیار مشکل است و در مقابل زنان جبهه میگیرند و باور دارند که اگر قدرت کنترل زنان را از دست دهند تحت کنترل زنان قرار می گیرند. آنان فمینیسم را معادل با زن سالاری و مردستیزی می دانند.و برابری جنسیتی که معادل با فمینیسم هست را باور ندارند . این باور و نگاه مردان، ریشه در تبلیغات رژیم مردسالار که فمنیسم را برایشان این طور تعریف کرده است، دارد. همچنین در جامعه به مردان مدام القا شده که قدرت مردانگی مرد در کنترل زنان است و اگر مردان قدرت کنترل زنان را از دست بدهند دیگر مرد نیستند. در جامعه ای که برای سالیان متمادی، زنان انسان درجه دو و مرد بودن نشانه برتر بودن بوده است، تصور برابری جنسیتی برای مردان نشانه از دست دادن قدرت است. مبارزه با برداشت غلط مشکل تر از عدم آگاهی مردان در مورد برابری جنسیتی/فمینیسم است.

راه کار برای این مساله ،بالا بردن آگاهی مردان حتی در مواردی زنان در مورد برابری جنسیتی است که می تواند از طریق ایجاد کارگاه های عملی‌ ی همکاری زنان و مردان در شرایط برابر و استفاده از تجربه های عینی کشور هایی که این پروسه را پشت سر گذاشته اند، عملی گردد.

٣-جان سختی فرهنگ پدر-مردسالاری

این فرهنگ در جامعه به ویژه در قشر سنتی بسیار ریشه دار و جان سخت است، بطوریکه فقط با از بین رفتن قوانین زن ستیز از اذهان جامعه پاک نخواهد شد. جامعه ما سالیان دراز تحت نظام های پدر-مردسالار بوده و به ویژه در خلال ٤٤ سال گذشته، نظام تمامیت گرای اسلامی، این فرهنگ را به نهایت ریشه دار تر کرده است. رژیم اسلامی با قوانین زن ستیز، مالکیت بدن زن به پدر، همسر، برادر و جد پدری را آنچنان مستحکم کرده که حتی در ضمیر ناخودآگاه مردان، ریشه های مردسالاری حتی پس از گذر از این نظام برای نسل ها باقی میماند.

آموزش برابری جنسیتی برای تضعیف فرهنگ مردسالار و درنهایت از بین بردن آن برای چندین نسل از الزامات برای رفع این مشکل است

٤-پایداری خشونت جنسی-جنسیتی

خشونت جنسیتی مانع دیگری است که رهایی از آن تلاش زیادی را می طلبد. جمهوری اسلامی از همان ابتدای به قدرت رسیدنش تاکنون همیشه تلاش کرده مردان سلطه‌گر و سالار بر زن را تربیت کند و مدام بوسیله احکام اسلامی به مردان یادآوری کند که زنان مایملک و ناموس آنان اند و برای مراقبت از ناموس می توانند هرگونه خشونتی را بر آنها اعمال کنند و با نافرمانی زنان حتی می توانند سر ببرند و سر بریده را در خیابان ها به نمایش بگذارند و به عمل شنیع خود افتخار کنند.

مردان در قشر سنتی جامعه بیشتر دارای خصوصیاتی مانند غیرت و تعصب می باشند زیرا که بیشتر تحت تاثیر مبلغان دینی بوده اند و خواهند بود . این خصوصیات که نسل به نسل منتقل میشود تضعیف و از بین بردنش مستلزم آموزش و قوانین مناسب و ارگان های اجرایی قانونی است که در پس انقلاب باید بطور مستمر دنبال گرفته شود.

۵–استفاده ابزاری از زنان

.تخربیات انقلاب ها پیشین نشان داده است که از یاری زنان به عنوان ابزاری برای پیروزی انقلاب استفاده شده و پس از به ثمر رسیدن انقلاب، حقوق زنان همچنان زیر پا گذاشته شده و زنان به مثابه انسان درجه دوم باقی مانده اند. این بار باید با هوشیاری تمام در پروسه انقلاب، زنان نقش برجسته خود را در رهبری و مدیریت و نوشتن پیش نویس قانون اساسی که حقوق زنان بدون شرط و شروطی در آن درج شده، ایفا کنند و پس از پیروزی انقلاب و گذر از نظام زن ستیز و تمامیت گرا نیز در شورا های انتقالی و مجلس موسسان مشارکت برابر داشته باشند. تشکیل احزابی که حقوق زنان را نمایندگی می کنند و مشارکت در احزابی که برنامه های مشخصی در مورد حقوق زنان در برنامه هایشان گنجانده شده نیز از واجبات است. اگر می خواهیم که در فردای ایران به برابری جنسیتی و انسانی برسیم ،تمامی اقشار جامعه بایست نمایندگانی که حقوق آنان را پاسداری می کنند به مجلس بفرستند و نیمی از نمایندگان بایست از زنان باشند.

٦-وجود احزاب، سازمان ها و رسانه های مردانه

مردانه بودن احزاب، سازمان ها ی سیاسی و رسانه های موجود مشکل بزرگی است که تلاش زیاد و مداوم مردان و زنان را برای تغییر لازم دارد. در حال حاضر اکثریت مردانی که در این نهاد های مردانه فعالند هر چند که به حرف موافق با برابری جنسیتی اند اما در عمل همچنان مردانه باقی می مانند. از انقلاب “زن، زندگی ، آزادی” فقط تا حد شعار استفاده تبلیغاتی می کنند و بسیاری از آنان حتی به محتوای عمیقی که زیر سه واژه “زن، زندگی، آزادی” نهفته شده است، اطلاع ندارند.

به باور من این مشکل بسیار اساسی است که مردان و حتی زنان به آن کم بها میدهند. مدیران و روسای این احزاب، سازمان ها و رسانه ها تنها از زنان بعنوان مجری استفاده می کنند و از نقش های رهبری، مدیریت سیاسی زنان در این نهاد ها نشانه ای نیست. در مصاحبه ها و تحلیل های سیاسی به ندرت از زنان در رسانه ها دعوت می شود، در صورتی که چه در داخل چه در خارج، نخبه های سیاسی زن کم نیستند. بطور نمونه اشاره ای دارم “به منشور همبستگی و سازماندهی برای آزادی ( مهسا)” که اخیرا منتشر شده است.

این حرکت از آغاز سال میلادی شروع شده و در صدر آن بطور برابر چهار زن و چهار مرد قرار داشتند که اخیرا به سه زن و سه مرد تقلیل پیدا کرده اند. بسیار پسندیده است که از نظر تعداد، برابری جنسی در آن رعایت شده است.

انتخاب نامی که مخفف آن “مهسا” است که نام دختر جوانی است که با قتلش جرقه انقلاب جاری ما زده شد، به جا و مناسب است، و از این نظر من به این دوستان تبریک می گویم.

نگاهی به عملکرد این گروه که نهایتا منشور “مهسا” نتیجه آن است نشان می دهد که توجه کافی به هدف انقلاب “زن، زندگی آزادی ” در آن نشده است. بطور مشخص نگاهی به لوگو و ساختار این منشور نشان میدهد که منحصرا این منشور بوسیله مردان نوشته شده و شاید هم به وسیله زنانی که فقط تا حدودی در حیطه حقوق زنان فعال بوده اند تایید شده باشد! به نظر می آید که در این منشور، از زنان مبارز جنبش زنان ایران با تجربه های سیاسی و آشنا به اهداف انقلاب بی همتا ی “مهسا/ژینا “، استفاده نشده است. این منشوز فاقد نگرش زنانه این انقلاب است که اگر رعایت میشد، ساختارش کاملا ساختار دیگری می بود که توانایی به وجود آوردن همبستگی بیشتر در جامعه اپوزیسیون را دارا می بود که در حال حاضر این چنین نیست(در فرصت دیگری من به تفصیل در مورد این منشور خواهم نوشت).

ابتکار عمل و هشیاری تمامی زنان و مردان برابری خواه از هم اکنون الزامی است تا انقلاب زنانه ایران به اهدافش نائل آید.

“زن، زندگی، آزادی “

شهلا عبقری

۲۴اسفند ۱۴۰۱ | 15-03-2023