شورای ملی تصمیم  همراه و همگام با مردم آگاه ایران، برای تحقق خواسته‌های زیر تلاش و مبارزه می‌کند. 1- گذار کامل از جمهوری اسلامی با تکیه به جنبش‌های اعتراضی مردم، گذار خشونت پرهیز با حفظ حق دفاع مشروع. 2 – حفظ تمامیت ارضی کشور با تاکید بر نظام غیرمتمرکز . 3- جدایی دین از حکومت. 4 – فراخوان عمومی برای تشکیل مجلس مؤسسان. 5 – تلاش برای برپایی نظامی دموکراتیک و انتخابی  تعیین نوع حکومت با آرای مردم. 6 –  اجرای کامل اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر و میثاق‌های وابسته به آن، با تاکید بر رفع هرگونه تبعیض علیه زنان و برابری جنسیتی در تمام عرصه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی و مشارکت زنان در مدیریت جامعه، و نیز تاکید بر حفظ محیط زیست

روشنفکر یعنی … بهمین سادگی! مسعود نقره کار

2023-02-15

نوشته ای دیگر از مسعود نقره کار

Comments

درپیوند با مقاله کوتاه ” روشنفکرستیزی به جنبش لطمه می زند” (1) که در خبرنامه گویا منتشر شد، دوستانی پرسیده اند تعریف روشنفکر چیست و روشنفکر کیست؟ من در حد دانش و آگاهی خودم پرسش عزیزانم را به کوتاهی پاسخ می دهم

روشنفکر در تعریف لغت نامه ای کسی است که ازتوانایی و نیروی فکری و عقلی خود – بیش از مردم عادی – استفاده کند. این تعریف به ظاهر ساده یکی از بحث برانگیز ترین ها در عرصۀ پدیده ها و مفاهیم تاریخی، انسان شناسی و جامعه شناختی است که ده ها تعریف از دلِ همین تعریف ساده بیرون کشیده شده است.

بدیهی ست تعریف مانع دادن از پدیده ها و مفاهیم انسان شناسی و جامعه شناختی به سهولت امکان پذیر نیست چرا که با مفهومی تاريخي، پويا و زادهٌ چالش‌هاي اجتماعي- انساني و کيفيت ويژه‌اي مواجه هستیم، کیفیتی که خاستگاه‌اش فکر و کردار انسان، و تغيير و تحول‌پذير در زمان‌ها و مکان‌هاي متفاوت است.

در تعریف جامع که تعریف تئوريک و ارزشی روشنفکر را در بر می گیرد گفته اند روشنفکر کسی ست که فکر ” روشن” دارد. در باره فکر روشن نیز ویژگی هائی بر شمرده اند، از ویژگی های بر شمرده توسط ” کانت” تا در برگرفتن شعارهای سه گانه انقلاب فرانسه و بیانیه “حقیقت، عدالت و حقوق بشر” امیل زولا.

“عقل باوری( خردگرایی)، فرد باوری، آزاد اندیشی و آزادیخواهی، آینده نگری، عدالت خواهی، قانون گرایی و پایبندی به حقوق بشر، صلح خواهی، تفکر و رفتار کثرت گرایانه، سکولار و عرفی گرا بودن و…را از خصائل روشنفکری دانسته اند.

داشتن همه این خصائل شاید غیر واقعی و ایده آلیزه کردن پدیده روشنفکر و روشنفکری باشد به همین خاطر تعریف زیر شاید ساده ترین و واقعی ترین تعریفی ست که بتوان از روشنفکر بدست داد:

روشنفکر انسانی ست پرسشگر، نقاد و شکاک، آینده نگر، تولید کننده ایده و گفتمان ساز.

روشنفکربا پرسشگری، تفکر نقادانه و شک، گذشته و حال، به ویژه سنت‌ها و نهادهای سنتی و خرافه‌پرستی به زیر تیغ تشریح و ریشه یابی می‌برد تا با توان سنجش و تفکیک راهی به سوی نو شدن و نو کردنِ حوزه‌های فکری، رفتاری، اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی بجوید و بنمایاند. نفوذ تاثیر گذار بر نظام ارزشی جامعه، سنت‌ها و ساختار شکنی پیامد پرسشگری، نقادی و شکاکی ست. جهان روشنفکری میدان جهش به سوی آینده است. در گذشته و حال و اکنون نمی‌ماند، پویاست. با فکر روشن‌اش آینده‌ای تجسم می‌کند و امید به تحقق‌اش می‌بندد. ” سازنده تاریخ آینده ” است. خواستار نو کردن اندیشه و کردار (مدرنیته وتجدد) و نوسازی بر مبنای مدرنیته (مدرنیزاسیون) است. گفتمان ساز درمعنای تلاشگر در راستای پدید آوردن اندیشه‌ی مدرن، فرهنگ ساز و فرهنگ مدار است، سازندۀ ایده، سخن و گفتمانی که در روان وشعور جامعه رسوخ کند.
نخی که دانه‌های رنگین کمانی روشنفکری را کنارهم می‌نشاند” آزاداندیشی و آزادیخواهی” ست. آزادی‌ای که در کاربُردش معنا می‌شود و با آزادی دیگران و رعایت آن در ارتباطی تنگاتنگ قرار می‌گیرد، آزادی مطلق درقلمرو اندیشه، و آزادی کردار وعمل در گستره قانون، قانونی دمکراتیک و عادلانه.

آنچه اهمیت دارد درک و فهم این واقعیت است که می توان تحصیلکرده بود اما روشنفکرنبود، می توان کنشگر سیاسی و فرهنگی، نویسنده، شاعر، پژوهشگر و دانشمند علوم مختلف بود اما روشنفکر نبود، می توان دگراندیش بود اما روشنفکر نبود و…. بالاخره اینکه با روشنفکر و روشنفکری نمی باید منزه طلبانه برخورد کرد، هر جا که با پدیده های انسانی – اجتماعی مواجه می شویم باید احتمال لغزش و خطا و ضعف داده شود، به روشنفکر و روشنفکری اینگونه باید نگاه کرد.

نقد، نفی و حتی ستیز با روشنفکران بساطی امروزین نیست، روشنفکران از دیرباز از سوی منتقدان زیرذره‌بین بوده‌اند. تفاوت میان نقد و ستیز نیز برکم‌تر کسی پوشیده است. برخی از تمایل‌ها و جریان‌های فکری، روشنفکر و روشنفکری را نقد کرده اند و تا حد نفی نقادانه‌ روشنفکری پیش رفته‌اند. پاره‌ای نیز بر این باور که جامعه دیگر نیازی به روشنفکر در معنای متداول‌اش ندارد و حتی گفتمان مدرنیته و مدرنیزاسیون نیز دوران‌اش به سر آمده است، واز همین زاویه به نقد و نفی روشنفکر و روشنفکری روی آورده‌اند. چنین نقد و نفی‌ای از سوی جریان‌ها و شخصیت‌ها و چهره‌های مختلف را نمی‌توان و نمی‌باید روشنفکرستیزی قلمداد کرد، برای نمونه حتی رژی دبره از مرگ روشنفکر – ” روشنفکر فرانسوی: ادامه و پایان” – سخن گفته است و دیگرانی نیز بهمین گونه.

اینکه روشنفکر کیست و چه تعریفی از آن می توان به دست داد، و تیپ های مختلف روشنفکری نقاط اشتراک و افتراق شان کدامند موضوعی مجادله برانگیز بوده و هست.

خطائی که بسیاری از روشنفکرستیزان در ارائه تعریف از روشنفکران مرتکب می شوند این است که تحصیلکردگان، کنشگران سیاسی، فرهنگی و هنری و…را روشنفکر می پندارند. تحصیل کردن و تخصص داشتن به معنای صاحب فکر و اندیشه روشن بودن نیست. انسان صرف انسان بودن می‌تواند صاحب اندیشه و فکر “روشن” باشد، یعنی پرسشگر، نقاد، آینده نگر، ایده و گفتمان ساز، آزاداندیش و آزادیخواه باشد، واین ویژگی‌ها درکنش فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ارزش‌ها و راهنمای او باشند.

*****

“روشنفکرستیزی” به جنبش لطمه می‌زند، مسعود نقره‌کار

برای انتشار در شبکه های اجتماعی

مقالات بیشتر از این نویسنده را می‌توانید با کلیک روی نام ایشان مشاهده کنید.

تازه ترین

۷ اعدام به بهانه انفجار پر‌ابهام در حسینیه؛  

۷ اعدام به بهانه انفجار پر‌ابهام در حسینیه؛  

نامه منتشر نشده بی‌گناهان هفت اعدام به بهانه انفجار پر‌ابهام در حسینیه شیراز؛ نامه منتشر نشده یکی از بی‌گناهان اعدام شده با اعدام جمشید شارمهد به بهانه طراحی انفجار در حسینیه شیراز در سال ۱۳۸۷، تاکنون هفت تن به اتهام نقش داشتن در این انفجار اعدام شده‌اند که بی‌گناهی...

به«همبستگی همراهان دادخواهی» بپیوندیم، «که سال‌هاست از دور و نزدیک در حفظ این آیین پایداری در خانه و قتلگاه فروهرها می‌کوشند

به«همبستگی همراهان دادخواهی» بپیوندیم، «که سال‌هاست از دور و نزدیک در حفظ این آیین پایداری در خانه و قتلگاه فروهرها می‌کوشند

نه به جنگ | آری به زن زندگی آزادی» یاد پروانه و داریوش فروهر و دیگر جان‌باختگانِ راه مبارزه و مقاوت برای آزادی، برابری، دموکراسی و عدالت اجتماعی گرامی باد. «نامشان را بگو کارون و حمید حاجی‌زاده، پیروز دوانی، پروانه و داریوش فروهر، مجید شریف، محمد مختاری، محمد جعفر...

مهم‌ترین مسائل در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ امریکا چیست؟

مهم‌ترین مسائل در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ امریکا چیست؟

مهم‌ترین مسائل مورد توجه مردم امریکا پنج روز مانده است به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا. اهمیت این انتخابات در چیست؟ مهم‌ترین مسائل مورد توجه رأی‌دهندگان آمریکایی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ شامل مشکلات اقتصادی، هزینه‌های بهداشت و درمان، مهاجرت، امنیت اجتماعی،...

0 Comments

0 Comments