سازمان حقوق بشری هرانا گزارش ماهانه خود را در رابطه با نقض حقوق بشر توسط حکومت جمهوری اسلامی در ایران منتشر ساخت که بخشهایی از آن در زیر می آید. این گزارش در خردادماه ۱۴۰۲ و به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایرا «هرانا» تهیه شده است.

اعدام

خردادماه با قریب به ۷۰ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد. از مهمترین رویداد ها در این باره می‌توان به اجرای حکم اعدام در ملاعام دو زندانی در دیلم و مراغه اشاره کرد. زندانی اعدام شده در دیلم در تاریخ نهم فروردین ماه ۱۴۰۱، در جریان یک درگیری در بندر «امام حسن» واقع در شهرستان دیلم، از طریق شلیک با «سلاح کلاشینکف» مرتکب قتل دو مامور نیروی انتظامی به نام های «نوید موسوی» و «جلیل دازه» شد. گفتنی است زندانی اعدام شده در مراغه از بابت اتهام “تجاوز به عنف” توسط مرجع قضایی به اعدام محکوم شده بود. خبرگزاری فارس نام کوچک این زندانی که در سال ۹۵ بازداشت شده را “امیرمهدی” گزارش کرده است.

در ماه سپری شده، حکم اعدام هیمن مصطفایی در زندان سنندج، دو زندانی در زندان بندرعباس و زندان دیزل آباد کرمانشاه، قادربخش دهانی معروف به نادر کلبعلی، عبدالرسول جمشیدی، علی شهریاری و زندانی دیگر (هویت نامشخص)، محمد دارایی (احمد گلبچه) و مهدی سالاری در زندان کرمان و زندان جیرفت، علی پیری در زندان ارومیه، سعید محمدی‌ فرد در زندان سنندج، شش زندانی در زندان های گرمسار، زنجان، خرم آباد، سنندج و مشگین شهر، یک زندانی زن در زندان مشهد و محمود رخشانی در زندان زاهدان به اجرا درآمد.

گفتنی است، وکیل محمد قبادلو، از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، از تایید حکم اعدام موکلش توسط شعبه یکم دیوان عالی کشور خبر داد. حکم تایید شده توسط دیوان عالی کشور، مربوط به پرونده آقای قبادلو در دادگاه کیفری است و پرونده وی در دادگاه انقلاب با حکم بدوی اعدام، کماکان در حال رسیدگی است. همینطور حکم سه بار اعدام جواد روحی، از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری در نوشهر، در شعبه نهم دیوان عالی کشور نقض و پرونده وی جهت رسیدگی مجدد به شعبه هم‌ عرض ارجاع داده شد. دو متهم به قتل در کرج و تهران و سه متهم بابت اتهامات مربوط به مواد مخدر در آذربایجان غربی به اعدام محکوم شدند. به علاوه، دیوان عالی کشور حکم اعدام محمد رامز رشیدی و سید نعیم هاشمی قتالی، دو متهم پرونده موسوم به “واقعه حرم شاهچراغ” را تایید کرد. پیشتر رئیس‌ کل دادگستری استان فارس گفته بود که احکام اعدام این افراد به زودی در ملا عام اجرا خواهد شد.

بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.

 

آزادی اندیشه و بیان

در خردادماه، حجت آل محمدی و سجاد پیرفلک در ایذه، علی آدینه زاده، مرضیه آدینه زاده و رضا آدینه زاده و سه روزنامه نگار و عکاس روزنامه قدس در مشهد، حمیده زراعی در کرج، تایماز افسری، آتنا فرقدانی، یاشار تبریزی و علی زارعان در تهران، پدرام معینی در بانه، ابراهیم میرکازهی، حامد میرکازهی، عبدالباسط کاشان، محمد صادق براهویی و عبدالله بازانزهی در زاهدان، ۱۱ شهروند در تبریز، آباده، هرمزگان، مسجدسلیمان و قزوین و محبوبه رضایی بازداشت شدند.

به علاوه، روز جمعه نوزدهم خردادماه، در پی برگزاری تجمع اعتراضی شماری از خانواده های دادخواه بر سر مزار دانیال پابندی، نوجوان جانباخته در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، شماری از این افراد بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.

همچنین، سخنگوی نیروی انتظامی از بازداشت سیصد و یک شهروند در راستای اجرای طرح “عفاف و حجاب” خبر داد. به علاوه، روابط عمومی وزارت اطلاعات با انتشار اطلاعیه‌ ای از بازداشت شماری از شهروندان به اتهام “جاسوسی” خبر داد. همچنین، فارس رسانه نزدیک به نهادهای امنیتی از بازداشت یک شهروند تحت عنوان “عامل برنامه ریزی آشوب در زندان‌های کشور” توسط نیروهای اطلاعات سپاه خبر داد.

در ماه سپری شده محکومیت های متعددی صورت گرفت که از این تعداد می توان به محکومیت عبدالجبار لطفی به هفت ماه و نیم حبس تعزیری، هفتاد و چهار ضربه شلاق و خلع لباس روحانیت، بهروز بهزادی به شش ماه حبس تعزیری و پرداخت پانزده میلیون تومان جزای نقدی، علیرضا رمضانی به یکسال حبس تعزیری و دو سال تبعید به برازجان، محسن سپهری به پنج سال حبس تعزیری، فخرالدین ابراهیمی به سه سال حبس تعلیقی، محمد طالقانی به دو سال حبس تعلیقی، پنج سال ممنوعیت خروج از کشور و پنج سال ممنوعیت استفاده از گوشی هوشمند، شبکه های اجتماعی و عضویت در گروه های سیاسی یا اجتماعی، زرتشت احمدی راغب به پنج سال و هشت ماه حبس تعزیری و منع عضویت در گروه و دسته جات سیاسی و اجتماعی و منع استفاده از تلفن هوشمند و منع خروج ازکشور به مدت ۲ سال، ریبوار طالبی و محمد شریف‌ پور بایندره هر یک به یک سال حبس تعلیقی و سه ماه حبس تعزیری، فریدون نبی به هفت سال و هشت ماه حبس تعزیری و پرداخت دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان جزای نقدی و حسین کاشانی اصل، عادل گرگیج و علی احمد بریچی هر کدام به سیزده سال حبس تعزیری اشاره کرد.

به علاوه، روز چهارشنبه دهم خردادماه، حکم دوازده سال حبس فریاد حمه‌ شور، شهروند اهل اشنویه توسط شعبه بیست و سوم دادگاه تجدیدنظر استان آذربایجان‌ غربی عینا تایید شد. همینطور، روز سه شنبه دوم خرداد، مدیر مسئول پایگاه خبری تیتر برتر و مدیر مسئول پایگاه خبری دیده بان به اتهام “نشر اکاذیب” در دادگاه مطبوعات مجرم شناخته شدند. در ضمن، کیفرخواست پرونده سعیده شفیعی و نسیم سلطان بیگی، دو زن روزنامه نگار ساکن تهران صادر و پرونده آنها به شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران ارجاع شد.

به علاوه، محمد نوریزاد و پرهام پروری در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران، هادی (عباس) میرزایی، نیلوفر حامدی و الهه محمدی در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران، محمود طراوت روی، مسعود احمدیان و نازنین سالاری در شعبه اول دادگاه انقلاب شیراز، آتنا فرقدانی در شعبه یکم دادسرای اوین، حمیده زراعی در شعبه ۲۲ دادسرای عمومی و انقلاب کرج، حمید رضا نجفی در شعبه چهارم دادسرای عمومی و انقلاب اراک، سمانه نوروز مرادی در شعبه سوم بازپرسی دادسرای اوین، هنگامه شهیدی دردادسرای تهران و محمدحسین همت‌ پور در شعبه پنجم بازپرسی دادسرای اوین محاکمه شدند. به علاوه، میثم خدارحمی، زهرا توحیدی و هدی (زهره) توحیدی، فرعان حسن‌ زاده و مسعود دارسنج جهت تحمل دوران محکومیت خود، راهی زندان های اوین، نقده و بوکان شدند. همینطور، حق عضویت گروهی از اعضای کتابخانه ملی در این مجموعه، به دلیل شرکت در یک تجمع اعتراضی از آنها سلب شد.

از این قرار، در این ماه، ماه منیر مولایی راد به اداره اطلاعات ایذه، وحید کریمی به شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر تهران، زینب خنیاب پور به دادسرای بهبهان، مرضیه محمودی به دادسرای فرهنگ و رسانه، علی آدینه زاده به شعبه یکم دادیاری دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان فاروج، مونا بختیاری به شعبه دهم بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب زنجان، سیدجلال مدبرواحد به شعبه یکم دادیاری دادسرای اوین، هنگامه چوبین به شعبه پنجم دادیاری دادسرای ایذه و مهرنوش زارعی هنزکی به شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران احضار شدند. در ضمن، روح الله نخعی و ساسان چمن آرا جهت اجرای حکم حبس احضار شدند. لازم به ذکر است، در خردادماه، منازل، حمید رضا نجفی در اراک، پدرام معینی در بانه و تایماز افسری در تهران مورد تفتیش ماموران امنیتی قرار گرفت.

زندان

در این ماه، روز پنجشنبه چهارم خرداد، میثم دهبان زاده، رضا نوروزی و مجید روشن نژاد، سه زندانی سیاسی محبوس در تیپ پنج زندان تهران بزرگ، توسط مسئولان زندان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. از میان آنها آقای دهبان زاده، بعد از این رویداد به بند سه زندان تهران بزرگ منتقل و تا ظهر روز جمعه پنجم خردادماه با دستبند به یک میله بسته شده بود. در ضمن، مهران کریمی باولی، زندانی جرائم عمومی محبوس در زندان بهبهان، توسط مسئولان زندان به مدت چند روز با دستبند به میله ای بسته شد و مورد ضرب و شتم قرار گرفت. گفتنی است، شعیب میربلوچ‌ زهی ریگی، معترض محکوم به اعدام در زندان زاهدان، توسط پرسنل این زندان مورد ضرب و شتم قرار گرفت. به علاوه، محمد ابوالحسنی، فعال مدنی که دوران محکومیت خود را بدون رعایت اصل تفکیک جرائم در زندان چوبیندر قزوین سپری میکند، روز دوشنبه بیست و دوم خردادماه، در پی اعتراض به شرایط نامناسب موجود، توسط مسئولان زندان مورد ضرب و شتم قرار گرفت. همینطور، پنجشنبه شب بیست و ششم خرداد، حسن عسگری، زندانی محبوس در زندان قزلحصار کرج از طریق خوردن دارو، دست به خودکشی زد و به بیمارستان خارج از زندان اعزام شد.

همچنین، نرگس محمدی و گلرخ ایرایی در زندان اوین و ایوب آغالیانی در زندان ارومیه ممنوع الملاقات هستند. به علاوه، ناهید شیرپیشه، مادر پویا بختیاری، از جان باختگان اعتراضات آبان ۹۸،‌ دوران محکومیت خود را در زندان زنجان سپری می کند. سلب امکان برقراری تماس تلفنی و ملاقات این زندانی با خانواده خود، به بی خبری از وضعیت وی و افزایش نگرانی های نزدیکانش انجامیده است. گفتنی است، پیام ولی، شهروند بهائی که درحال تحمل دوران محکومیت خود در زندان قزلحصار کرج است، با دستور مسئولان این زندان از تماس تلفنی با خانواده محروم مانده است. جواد لعل محمدی، زندانی سیاسی محبوس در زندان وکیل آباد مشهد، از روز دوشنبه یکم خردادماه، با دستور مسئولان مربوطه از برقراری تماس تلفنی و ملاقات با خانواده محروم شده است. در ضمن، در خردادماه، نایب حاجی زاده ینگجه زندانی سیاسی در زندان ارومیه و زرتشت احمدی راغب فعال مدنی در زندان اوین به سلول های انفرادی زندان منتقل شدند. همبنطور، خانواده فواد چوبین، اعلام کردند که اخیرا زندانبانان فواد چوبین را مورد ضرب و شتم قرار داده و سپس به یکی از سلول های انفرادی این زندان منتقل کردند.

برخی زندانیان در دوران بازداشت و یا حبس خود در کنار مشکلات هر روزه زندان به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌شان دست به اعتصاب غذا می‌زنند. در خردادماه، مریم جلال حسینی و فاطمه تدریسی در زندان قرچک ورامین، محمد دانیالی و ناصر رضایی در بازداشتگاە مرکزی اداره اطلاعات ایلام و زرتشت احمدی راغب در زندان اوین دست به اعتصاب غذا زدند. در این ماه، دو زندانی در ندامتگاه مرکزی کرج، یک زندانی در زندان امیرآباد گرگان، دو زندانی در زندان کهنوج، یک زندانی در زندان زاهدان، یک زندانی در زندان سنندج، ۹ زندانی در زندان رجایی شهر کرج، سه زندانی در زندان کرمان و زندان جیرفت و یک زندانی در زندان ارومیه، جهت اجرای حکم اعدام به یکی از سلول‌ های انفرادی زندان منتقل شدند.

از طرفی، سارا ناصری و احسان شاددل در زندان وکیل آباد مشهد، ژینا مدرس گرجی در کانون اصلاح و تربیت سنندج، سلمان الفتی در زندان دیزل آباد کرمانشاه، سجاد شهرابی، شادی شهیدزاده، منصور امینی، ولی الله قدمیان و عطاءالله ظفر، مسیب رئیسی یگانه، جواد خضری ‌جوادی، امیر ولایتی و محبوبه رضایی در زندان اوین، سردار شاهمرادیان در زندان سنندج، فاطمه تدریسی و ناتاشا خضری ‌جوادی در زندان قرچک ورامین، محمود مهرابی در زندان دستگرد اصفهان، بهروز ایزدی راد در زندان امیرآباد گرگان، حمیده قدردان در زندان لاکان رشت، سیامک هیاسی و آلان داغدار در یکی از بازداشتگاه‌ های امنیتی ارومیه، نهاله شهیدی یزدی در زندان کرمان، کمال لطفی در زندان کامیاران، بختیار، وحید و سعید محمودزهی در مهرستان و فرهاد نوایی در مهاباد در بازداشت و بلاتکلیفی بسر میبرند.

گفتنی است، توماج صالحی، خواننده رپ اعتراضی علیرغم گذشت بیش از هفت ماه از زمان دستگیری کماکان در یکی از سلولهای امنیتی زندان دستگرد اصفهان در بازداشت و بلاتکلیفی بسر میبرد.

حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهم‌ترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود. از این قرار، نسرین جوادی و ناهید تقوی در زندان اوین، عباس واحدیان شاهرودی در زندان وکیل آباد مشهد و شعیب میربلوچ‌ زهی ریگی در زندان زاهدان، منوچهر بختیاری در زندان چوبیندر قزوین و توماج صالحی در زندان دستگرد اصفهان از دریافت خدمات درمانی محروم بودند. با وجود خطرهای موجود، محرومیت زندانیان از اعزام به مرخصی به وفور گزارش شده است که از مهمترین آنها میتوان به نسرین جوادی و ناهید تقوی در زندان اوین، عباس واحدیان شاهرودی در زندان وکیل آباد مشهد، منوچهر بختیاری در زندان چوبیندر قزوین و توماج صالحی در زندان دستگرد اصفهان اشاره کرد.

 

اقلیت های ملی و مذهبی

اتنیک ها در خردادماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها بودند. در این ماه، شیرکو منبری، بشیر نوری، مختار منبری، شورش محمدپور و میلاد نصری در سنندج، ناصر رضایی در اهواز، عبدالباسط شاهوزهی و محمود ریگی‌ فرد در زاهدان، عبدالناصر قنبرزهی گرگیج در مهریز، آرش یونسی در دهلران، جمال رسول‌ زاده و محمد محمود فقه در پیرانشهر، مهرداد قیصربیگی، ایوب گراوند، یونس گراوند، نوید محمدنژاد، محمد طهماسبی و حامد رحمانی در سرابله و عارف ادوایی در سروآباد بازداشت شدند. همچنین، علیرضا فرشی، بهنام شیخی سامانلو و اکبر آزاد، فعالین ترک (آذربایجانی)، جهت اجرای حکم تبعید به ترتیب راهی شهرستان های باغملک، مسجدسلیمان و دره شهر شدند. به علاوه، درخواست اعاده دادرسی اکبر نعیمی، فعال ترک (آذربایجانی) توسط شعبه نهم دیوان عالی کشور رد شد. در ضمن، یک کودک در شهرستان تبریز علیرغم گذشت چهار ماه از زمان تولد به دلیل مخالفت اداره ثبت احوال این شهرستان با نام انتخابی “ولکان”، از داشتن شناسنامه محروم مانده است.

در این ماه، فریبرز شاه ابراهیمی و سید فرهاد ذالنوری، از شهروندان پیرو آئین یارسان در شهر صحنه و شهدخت خانجانی، شهروند بهائی در سمنان بازداشت شدند. در ضمن، نیروهای امنیتی منزل شهدخت خانجانی، را تفتیش کرده و برخی از وسایل شخصی وی را ضبط کردند. گفتنی است، حامی بهادری، شهروند بهائی محبوس در زندان اوین، توسط شعبه پانزدهم دادگاه انقلاب تهران به شش سال حبس، دو سال ممنوعیت خروج از کشور و توقیف اموال محکوم شد. در صورت تایید این حکم در مرحله تجدیدنظر، مجازات اشد یعنی پنج سال زندان در خصوص وی قابل اجرا خواهد بود.

به علاوه، حکم چهل سال و هفت ماه حبس و مجازات های تکمیلی عفیف نعیمی، مهسا تیرگر بهنمیری، کامیار حبیبی، رامله تیرگرنژاد، سابین یزدانی، الهام شارقی آرانی، نکیسا صادقی، صدف شیخ زاده، شهرزاد مستوری، نگین رضایی، سامان استوار، بیتا ممتازی و صهبا ادیانی، شهروندان بهائی توسط شعبه ۱۲ دادگاه تجدیدنظر کرج عینا تایید شد. گفتنی است، روز چهارشنبه دهم خرداد، جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات شادی شهیدزاده، منصور امینی، ولی الله قدمیان و عطاءالله ظفر، شهروندان بهائی در شعبه بیست و ششم دادگاه انقلاب تهران برگزار شد. به علاوه، روز جمعه دوازدهم خرداد، از اجتماع و برگزاری مراسم دعاخوانی شماری از شهروندان بهائی در آرامستان بهائیان تهران (گلستان جاوید) ممانعت شد. آنها بر سر مزار یکی از اقوام جان باخته خود که بدون رضایت و اطلاع خانواده دفن شده بود، در این آرامستان حضور پیدا کرده بودند.

در این ماه، ابوالفضل امیرعطایی، معترض ۱۶ ساله ساکن تهران که حدود هشت ماه پیش از فاصله نزدیک از ناحیه سر مورد اصابت گلوله گاز اشک آور قرار گرفته بود، بر اثر شدت صدمات وارده جان خود را از دست داد. این معترض ۱۶ ساله، حدود هشت ماه پیش در جریان اعتراضات سراسری در شهر ری تهران، از ناحیه چپ سر مورد اصابت گلوله گاز اشک آور قرار گرفته بود. همچنین، تیراندازی بی ضابطه نیروهای انتظامی در شوشتر به سمت خودروی یک متهم، به کشته شدن فرزند ۹ ساله این فرد انجامید. در ضمن، یک پسر نوجوان با دلایل ناموسی توسط یک مرد در کرج به قتل رسید. متهم پس از بازداشت، ارتباط دوست دخترش با مقتول را از دلایل این اقدام عنوان کرد.

در ضمن، روز جمعه نوزدهم خردادماه، عرفان کبدانی (۱۷ساله)، نیما کبدانی (۱۶ساله)، شهروندان ساکن زاهدان توسط نیروهای امنیتی در این شهر بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند. همچنین، امیرحسین رحیمی، نوجوان پانزده ساله ای که در ارتباط با اعتراضات سراسری بازداشت شده بود، توسط اداره اطلاعات احضار شد.

زنان

سپیده رشنو، دانشجو و شهروند معترض به حجاب اجباری در شعبه یکم دادیاری دادسرای اوین تفهیم اتهام شده و با تودیع وثیقه آزاد شد. در ضمن، به دلیل عدم رعایت “حجاب اجباری” و با حکم بازپرس دادسرای فرهنگ و رسانه، قرار جلب به دادرسی آزاده صمدی و لیلا بلوکات بازیگران ایرانی صادر شد. به علاوه، شقایق دهقان، بازیگر سینما و تلویزیون، از بابت اتهام “حضور در معابر عمومی بدون حجاب شرعی” توسط دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی ارشاد تهران به ده روز حبس محکوم شده است. در ضمن، زهره ادهمی، مدیر مجموعه حافظیه شیراز به دلایلی از جمله “تخلفات متعدد پوششی در مجموعه حافظیه شیراز” و “عدم توجه به نکات آموزشی ارائه شده” بازداشت شد.

شیما قوشه، وکیل دادگستری با دریافت ابلاغیه ای به شعبه ۱۰۸۸ دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی ارشاد تهران احضار شد. بر اساس این احضاریه، خانم قوشه باید جهت دفاع از اتهام “حضور زنان در معابر و انظار عمومی بدون حجاب شرعی” در این شعبه حاضر شود. در ضمن، زهرا عزیزمحمدی آهوئی، شهروند ساکن تهران به دلیل عدم رعایت “حجاب اجباری” توسط شعبه ۱۰۹۲ دادگاه کیفری دو مجتمع قضایی ارشاد تهران احضار شد.

لازم به ذکر است، سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه از برکنار شدن مدیر تکیه معاون الملک به دلیل حضور تعدادی از گردشگران بدون حجاب در این مجموعه خبر داد. همینطور، مجموعه عمارت روبرو، مجموعه سینمایی گلشن در مشهد، دو واحد صنفی در سیمرغ، یک دفتر خدمات مسافرتی در یاسوج و یک سالن زیبایی در تهران به دلیل “عدم رعایت حجاب” پلمب شدند. به علاوه، یک غرفه کرایه موتور سیکلت در پارک حقانی تهران، به دلیل اجاره دادن این وسیله نقلیه به زنان پلمب شد. گفتنی است، یک فروشگاه عرضه لبنیات در دهستان ابرده علیا واقع در شهرستان بینالود به دلیل “عدم رعایت شئونات اسلامی و ارائه خدمات به مشتریان فاقد حجاب”، توسط پلیس اماکن پلمب شد. این فروشگاه به دلیل اینکه در درب مغازه خود نوشته بود “با رقص وارد مغازه ما بشوید” به دستور مرجع قضایی و توسط پلیس اماکن پلمب شد.

بهداشت و محیط زیست

روز پنجشنبه چهارم خردادماه، شماری از هواداران محیط زیست در شهرستان علویجه واقع در استان اصفهان، دست به تجمع زدند. تجمع این شهروندان در اعتراض به تخریب محیط زیست این منطقه صورت گرفته است. معترضان شعارهایی از جمله “کوه بدون تخریب حق مسلم ماست” و “کوه های تخریب شده آباد باید گردد” سر دادند. حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. هرانا در این حوزه گزارشاتی از هفته اول، دوم، سوم و چهارم با هدف آگاهی سازی گردآوری کرده است.

کارگران و اصناف «فقدان ایمنی، تجمع اعتراضی، اعتصاب و..»

در ماهی که سپری شد ۷۴ کارگر در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط کار در اقصی نقاط کشور دچار حادثه شدند. ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده ‌که رتبه بسیار پایینی است. در خرداد ماه، عدم رعایت ایمنی کار ۴۹ کارگر را مصدوم و ۲۵ تن دیگر را به کام مرگ کشاند. از اخبار مرتبط در این حوزه می توان به مرگ و مصدومیت سه آتش نشان و یک کودک کار در دیواندره و گراش، مصدومیت دو آتش نشان در یاسوج، مرگ یک کارگر در تهران، مصدومیت ۹ کارگر در اشتهارد، مصدومیت یک کارگر در اصفهان، مصدومیت یک کارگر در جوانرود، مرگ و مصدومیت دو کارگر در فلاورجان، مرگ یک کارگر ساختمانی در پیرانشهر، مرگ چهار کارگر در اردبیل و بوئین زهرا، مرگ یک کارگر ساختمانی در نظرآباد، مصدومیت پنج کارگر در تهران، مرگ دو کارگر در مشهد و مهاباد و مصدومیت دو کارگر در اهواز اشاره کرد.

در خرداد ماه، دستکم ۱۱۰ تجمع اعتراضی برگزار شد که از مهمترین آنها میتوان به تجمع اعتراضی کارگران ابنیه فنی راه‌ آهن قم، کارگران کارخانه داروگر تهران، کارگران ابنیه فنی راه آهن زنجان، کارگران مجتمع گندله سنگ آهن سازی مادکوش بندرعباس، کارگران مجتمع نفلین سینیت کلیبر و شماری از دامداران شرکت تعاونی تولیدی و توزیعی دام گستر فشافویه، شماری از کارگران اخراجی حراست نفت و گاز گچساران، کارگران فروآلیاژ ازنا، کارگران معدن زغال سنگ هجدک و کارکنان شهرداری یاسوج اشاره کرد.

همینطور، شماری از بازنشستگان مخابرات استان های خوزستان، سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، گیلان، خراسان رضوی، فارس، ایلام و کردستان و جمعی از پرستاران در یاسوج، شماری از بازنشستگان تامین اجتماعی در شوش، اهواز، کرمانشاه، شوشتر و اصفهان و جمعی از بازنشستگان صندوق فولاد البرز غربی، جمعی از پرسنل بیمارستان تامین اجتماعی “نبی اکرم” عسلویه، بازنشستگان مس سرچشمه و دست فروشان در گچساران و گروهی از بازنشستگان شرکت صنایع مس در تبریز و جمعی از مهندسین معمار استان اردبیل تجمع اعتراضی برگزار کردند.

به علاوه، رانندگان کامیون و کامیونداران در پایانه اصفهان، کارکنان شرکت مجتمع فولاد خراسان، کارگران شرکت بناگستر کرانه و کسبه و بازاریان در تهران دست به اعتصاب زدند. همچنین، روز دوشنبه یکم خردادماه ۱۴۰۲، شماری از رانندگان اتوبوس‌های استیجاری واحد حمل و نقل معدن زغال سنگ طزره در دامغان که مسئولیت جابجایی کارگران را برعهده دارند، در اعتراض به پایین بودن دستمزد و مزایای دریافتی خود از جابجایی کارگران خود داری کردند.

همینطور، کارگران شهرداری ایرانشهر، کارگران مجتمع تجاری اروند خوزستان، کارگران بخش فروش بلیت مترو تهران و کارگران شهرداری رودبار از معوقات مزدی و یا بیمه ای خود خبر دادند. در ضمن، کارگران بازنشسته شهرداری شوش از عدم پرداخت سنوات پایان خدمت خود خبر دادند. از سوی دیگر، چهل و دو تن از کارگران کارخانه داروگر تهران، از محل کار خود اخراج شدند. اخراج این کارگران در حالی صورت گرفته که معوقات مزدی آنها پرداخت نشده است. به علاوه، یکی از کارگران پروژه مسکن ملی شهر ایلام به دلیل عدم دریافت دستمزد خود، با پریدن از ارتفاع قصد خودکشی داشت که با مداخله نیروهای امدادی و شهروندان حاضر در صحنه، از این اقدام جلوگیری شد.

از سوی دیگر، صد و هشتاد کارگر تعدیلی خدمات شهرداری جیرفت همچنان در انتظار بازگشت به محل کار خود بوده و در بلاتکلیفی بسر میبرند. به علاوه، کارگران کارخانه آجر گنبد گلستان علیرغم گذشت بیش از دو سال از زمان تعطیلی این کارخانه، در بیکاری و بلاتکلیفی بسر میبرد. در ضمن، سجاد خسروی و یک کارگر دیگر با هویت نامشخص از کارگران مناطق نفتی پارس جنوبی توسط نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران تحت عنوان “لیدر اعتصابات کارگران این مجتمع”، بازداشت شدند. همینطور، روز یکشنبه هفتم خرداد ماه، فرهاد شیخی، فعال کارگری توسط نیروهای امنیتی در منزل شخصی خود واقع در هشتگرد کرج بازداشت شد. به علاوه، رضا شهابی، حسن سعیدی و کیوان مهتدی، فعالین کارگری محبوس در زندان اوین، روز دوشنبه هشتم خردادماه، در پی گشایش پرونده جدید به دادسرای اوین احضار شدند.

از سوی دیگر، حمید مجیری، دبیر ریاضی و از اعضای کانون صنفی معلمان خمینی شهر، با حکم هیات رسیدگی به تخلفات اداری به بازنشستگی اجباری محکوم شد. این حکم در حالی صادر شده است که محکومیت پیشین این معلم مبنی بر سه ماه تعلیق از خدمت تاکنون به اتمام نرسیده است. گفتنی است، اسماعیل خدایاری، معلم ساکن خرمدشت قزوین به شعبه‌ پنجم بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب قزوین احضار شد. همینطور، روز شنبه بیست و هفتم خردادماه، حمیده زارع چشمه، احمد چنگیزی، منصور میرزایی، محمد فخرالحسینی و مهدی کلانتری، فعالین صنفی معلمان‌ یزد به دادگاه انقلاب این شهر احضار شدند.

به علاوه، اصغر امیرزادگان، غلامرضا غلامی، مژگان باقری، افشین رزمجویی، ایرج رهنما، محمدعلی زحمتکش، عبدالرزاق امیری و زهرا اسفندیاری، فعالین صنفی معلمان استان فارس توسط دادگاه انقلاب شیراز مجموعا به ۳۴ سال حبس محکوم شدند. در ضمن، روز شنبه بیست و هفتم خرداد، جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات پیروز نامی، کوکب بداغی، سیامک صادقی چهرازی، علی کروشاتی، اقبال تامرادی، صادق ناصری، زهره بختیاری، شهریار شیروانی نیا، معین زرگانی، بهنیا بهمئی‌ نژاد و عماد رفیعی، یازده تن از فعالین صنفی معلمان برگزار شد.

همینطور، مجموعه عمارت روبرو، مجموعه سینمایی گلشن در مشهد، یک آرایشگاه زنانه در گلوگاه و هفت واحد صنفی در محلات، یک باشگاه ورزشی در لنگرود، طبقه بیست و چهارم هتل چمران شیراز، اقامتگاه بومگردی هفشجان، یک رستوران و یک کافی شاپ در رامسر و یک دفتر خدمات مسافرتی در یاسوج پلمب شدند. گفتنی است، یک فروشگاه عرضه لبنیات در دهستان ابرده علیا واقع در شهرستان بینالود به دلیل “عدم رعایت شئونات اسلامی و ارائه خدمات به مشتریان فاقد حجاب”، توسط پلیس اماکن پلمب شد.

به علاوه، سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه از برکنار شدن مدیر تکیه معاون الملک به دلیل حضور تعدادی از گردشگران بدون حجاب در این مجموعه خبر داد. از سوی دیگر، زهره ادهمی، مدیر مجموعه حافظیه شیراز به دلایلی از جمله “تخلفات متعدد پوششی در مجموعه حافظیه شیراز” و “عدم توجه به نکات آموزشی ارائه شده” بازداشت شد.

 

خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان

در این ماه، ابوالفضل امیرعطایی، معترض ۱۶ ساله ساکن تهران که حدود هشت ماه پیش از فاصله نزدیک از ناحیه سر مورد اصابت گلوله گاز اشک آور قرار گرفته بود، بر اثر شدت صدمات وارده جان خود را از دست داد. این معترض ۱۶ ساله، حدود هشت ماه پیش در جریان اعتراضات سراسری در شهر ری تهران، از ناحیه چپ سر مورد اصابت گلوله گاز اشک آور قرار گرفته بود. این نوجوان در پی جراحات وارده به طور کامل توانایی حرکت و تکلم خود را از دست داد و طی این مدت بر روی تخت بیمارستان نگهداری شد.

کولبری، شغلی کاذب و مشقت بار است که مردم مناطق مرزی در پی فقدان فرصت های شغلی به آن روی می آورند و سالانه ده ها تن در مواجهه با خطرات طبیعی و یا در پی شلیک نیروهای مرزبانی کشته و‌ یا زخمی می شوند. در ماهی که سپری شد، هفت کولبر از جمله عارف (فامیلی نامشخص)، محمود (فامیلی نامشخص)، جمال (فامیلی نامشخص) و فیصل احمدی، چهار کولبر از جمله یک نوجوان ۱۷ ساله و انصار (نام خانوادگی نامشخص) در مناطق مرزی نوسود و هوشیار حسن‌ پور، کریم هدایت و رحیم فیضی در بانه، در پی تیراندازی نیروهای نظامی کشته و یا زخمی شدند. همچنین، روز پنجشنبه چهارم خرداد ماه، یک کولبر با هویت سلام اسماعیل‌ پور، در حین کولبری در مناطق مرزی نوسود دچار ایست قلبی شده و جان خود را از دست داد.

در خرداد ماه، دو سوختبر در قصرقند و راسک در پی تیراندازی نیروهای نظامی زخمی و کشته شدند. به علاوه، شش شهروند به نام های الهی بخش کلمتی و نواب نوحانی در راسک، عبدالحکیم توتازهی و خدانظر تاتوزهی در نهبندان و عمر مزارزهی و (نام نامشخص) شهمرادزهی در گشت در پی تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند.

گفتنی است، تیراندازی بی ضابطه نیروهای انتظامی در شوشتر به سمت خودروی یک متهم، به کشته شدن فرزند ۹ ساله این فرد انجامید. فرمانده نیروی انتظامی شوشتر، تیراندازی منجر به فوت این کودک را “اقدامی قانونی” عنوان کرد و گفت که در این رابطه هیچ یک از مامورین بازداشت نشده اند.

گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد

از مهم‌ترین اخبار که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت، می توان به تایید حکم اعدام محمد قبادلو در دیوان عالی، جان باختن یک شهروند در پی تیراندازی نیروهای انتظامی در مراسم سالگرد تولد کیان پیرفلک، کشته شدن یک کودک ۹ ساله در پی تیراندازی بی ضابطه ماموران انتظامی، جان باختن ابوالفضل امیرعطایی، نوجوان معترض هشت ماه پس از مجروحیت، ممنوع الملاقات شدن نرگس محمدی و گلرخ ایرایی در زندان اوین، محکومیت سیزده شهروند بهائی مجموعا به چهل سال و هفت ماه حبس و مجازات های تکمیلی، سوزاندن دست و پای یک کودک و حبس وی در حمام تاریک در موسسه “زنجیره مهر ماندگار” و پلمب یک فروشگاه عرضه لبنیات در ابرده علیا اشاره کرد.

خلاصه نویسی و تدوین از سروش آزادی

دوشنبه ۲۶ یونی ۲۰۲۳